Nieuwe Aujeszky-status heeft vele voordelen

Het is nog onduidelijk of per 1 januari dan wel later in januari Nederland de hoogst verkrijgbare Aujeszky-status ontvangt. Zeker is wel dat de Aujeszky-10-status binnenkort in Nederland een feit is. Hiermee is een belangrijke drempel genomen voor een eenvoudigere exportprocedure. Dit betekent ondermeer dat de export naar Duitsland eenvoudiger en goedkoper wordt.

„Vooral partijen uit de primaire sector, zoals LTO, NBHV en NVV zijn al een lange tijd voorstander voor het verkrijgen van deze status”, aldus Pascalle de Ruyter, woordvoerder van de Productschappen Vee, Vlees en Eieren (PVE).

Bloed tappen verleden tijd
Bij de huidige artikel-9-status kunnen alleen zogenoemde A-bedrijven exporteren naar landen met een artikel-10-status. Deze A-bedrijven moesten over een, door de VWA goedgekeurde, quarantainestal beschikken. Daarnaast moeten per export minimaal 150 bloedmonsters op de ziekte worden onderzocht. De uitslag, waar 2 tot 14 dagen op moet worden gewacht, kost ongeveer 2 euro per monster.

Per export betekent dit een kostenpost van minimal 300 euro. In 2007 zijn ruim 486.000 varkens getest voor de export. Dit heeft de sector ongeveer 1 miljoen euro gekost. Het bloed tappen behoort straks niet helemaal tot de verleden tijd. De verplichting blijft bestaan voor het zogeheten monitoringsprogamma. Dit houdt in dat er bloed moeten worden blijven getapt. Alleen de frequentie van het bloed tappen zal in de loop van de tijd omlaag gaan.

De 27 Europese lidstaten zijn in drie verschillende Aujeszky-categorieën ingedeeld: artikel-10-status, artikel-9-status en geen status. De status kan zowel per land als regio verschillen.

Aujeszky-status
De artikel-10-status is als volgt omschreven ‘Lidstaten, of regio’s daarvan, vrij van de Ziekte van Aujeszky en waar vaccinatie verboden is’. Nederland is het twaalfde land in Europa dat de artikel-10-status ontvangt. Landen als Denemarken, Duitsland, Verenigd Koninkrijk en grotendeels Frankrijk beschikken al enige tijd over de hoogst verkrijgbare status.

De artikel-9-status, dit wil zeggen ‘Lidstaten, of regio’s daarvan, waar goedgekeurde programma’s voor de bestrijding van de Ziekte van Aujeszky van kracht zijn’, is nog van toepassing op België en delen van Frankrijk, Italië en Spanje.

Daarnaast zijn nog verschillende landen, voornamelijk in Oost- en Zuid-Europa, die geen status hebben en hiermee niet opgenomen zijn in de lijst als vrij van Aujeszky of met een goedgekeurd programma.

Ziekte heeft lange historie
De ziekte van Aujeszky in Nederland kent een lange voorgeschiedenis. In de jaren tachtig was in Nederland 80 procent van de zeugen en 70 procent van de vleesvarkens geïnfecteerd met het Aujeszky-virus. In 1993 is besloten om de varkens driemaal per jaar te vaccineren tegen de ziekte van Aujeszky.

Een jaar later is melding van de ziekte verplicht gesteld. Varkensbedrijven kregen tevens de kans om zich aan te melden voor het programma ‘Aujeszky-vrij’. Dit certificaat was een garantie voor de bedrijven dat de geleverde varkens Aujeszky-vrij waren. In 1997 is dit verplicht gesteld aan alle varkensbedrijven in Nederland.

Twee jaar later is transport van varkens tussen varkensbedrijven verboden tenzij de bedrijven in bezit waren van het ‘Aujeszky-vrij certificaat’. Vervolgens is het monitoringsprogramma opgericht. Dit hield in dat bij de dieren om de zoveel tijd bloed moesten worden getapt om inzicht te krijgen in het aantal positieve gevallen.

Vaccineren verboden
Sinds 2001 zijn er in geen enkel monster Aujeszky-antistoffen gevonden. Vanaf 2002 is het mogelijk voor varkensbedrijven met een hoge gezondheidstatus om toestemming te krijgen voor de export van levende varkens naar landen/regio’s met een artikel-10-status. Deze bedrijven worden gekenmerkt als zogenaamde A-bedrijven. Uiteindelijk hebben circa 300 varkensbedrijven deze status gekregen. In januari 2007 is het vaccineren tegen de ziekte van Aujeszky verboden.

Naast de vele voordelen kent de nieuwe status ook valkuilen. Door de nieuwe artikel-10-status is een belangrijke barrière weggenomen voor de export van biggen. Naast de eerder genoemde A-bedrijven is voor elk varkensbedrijf export mogelijk zonder aanvullend onderzoek. Kleinere en gemengde koppels kunnen hierdoor ook toegang vinden tot de Duitse markt.

„De huidige exporterende Nederlandse vermeerderaars leveren grote koppels kwaliteitsbiggen in vaste relaties. Dit is een sterk punt waar de Nederlandse varkenssector de komende jaren in moet blijven investeren. Dat wil zeggen: zorgen voor biggen met een hoge gezondheidstatus en het opbouwen van een relatie met wederzijdse informatie-uitwisseling”, aldus Robert Hoste, onderzoeker bij onderzoeksinstituut LEI.

Big met hoge gezondheidsstatus
Dat een hoge gezondheidstatus belangrijk is, beaamt ook Piet Thijsse voorzitter van de Nederlandse Bond van Handelaren in Vee (NBHV). „De Duitse boer is een gemak- en kwaliteitskoper, die robuuste biggen wil met een hoge gezondheidstatus. We moeten er daarom voor waken dat de nieuwe status niet ten koste gaat van de kwaliteit van de biggen.”

Uitbraken voorkomen van de ziekte van Aujeszky is van groot belang. Mocht een positief geval van Aujeszky worden ontdekt, dan treedt het Aujeszky-draaiboek in werking. Dit wil zeggen dat 72 uur na de ontdekking geen varkens van en naar andere varkensbedrijven in heel Nederland mogen worden vervoerd. Tevens geldt een algeheel exportverbod voor 72 uur.

Verder mogen het besmette bedrijf en alle bedrijven in een straal van 10 kilometer daar omheen tenminste vier weken na vaststelling van de besmetting geen dieren aan- of afvoeren. Alle varkens op bedrijven in de 10-kilometerzone worden gevaccineerd en alle contactbedrijven worden opgespoord. De gevaccineerde bedrijven zijn geschorst voor de artikel-10-status totdat alle gevaccineerde dieren zijn afgevoerd naar de slachterij.

„Een sterk punt van het draaiboek is dat wij hebben gepleit in Brussel voor vaccinatie in geval van een uitbraak. Daarnaast is het gevaccineerde vlees geschikt voor consumptie”, aldus Annechien ten Have, voorzitter van LTO Varkenshouderij.