Grote varkenshouder vraagt om praktisch advies
Eind januari heeft Pig Business in samenwerking met het onafhankelijke agrarisch marktonderzoeksbureau Geelen Consultancy uit Wageningen 24 varkenshouder naar hun mening gevraagd over de diverse adviseurs in de agrarische sector. Zijn de adviezen van bijvoorbeeld de adviseur van de bank en de verzekering net zo belangrijk als de adviezen die een varkenshouder krijgt van collega’s, familie en personeel. Of worden de diverse adviseurs anders gewaardeerd?
‘Dierenarts is onafhankelijk’
Uit het onderzoek blijkt dat volgens 86 procent van de varkenshouders de dierenarts de meest belangrijke adviseur op het varkensbedrijf is. Dat varkenshouders in het onderzoek van Pig Business de dierenarts het vaakst noemen als belangrijkste adviseur verbaast Frans Dirven van dierenartsenpraktijk Lintjeshof in Nederweert (Limburg) niets. „Het is ook onze ervaring dat grotere varkenshouders in toenemende mate de dierenarts zien als vast vertrouwenspersoon voor het bedrijf.”
Volgens Dirven zijn er een paar redenen waarmee de belangrijke rol van de dierenarts op het varkenshouderijbedrijf te verklaren valt. „Ten eerste komen we op het varkenshouderijbedrijf als onafhankelijk adviseur. Verder heeft een dierenarts een langjarige opleiding gevolgd waardoor hij of zij beschikt over een grote hoeveelheid kennis op het gebied van diergezondheid en alles wat daarmee te maken heeft.”
Het beleid van de Lintjeshof is om bij problemen zo snel mogelijk de juiste specialisten in te schakelen. „Dus als we constateren dat voeding mogelijk een rol speelt, dan proberen we om tafel te gaan zitten met de varkenshouder en een voedingsspecialist.” Volgens Dirven kun je met deze werkwijze grotendeels voorkomen dat varkenshouders met tegenstrijdige adviezen te maken krijgen. „Specialisten zijn het uiteindelijk altijd met elkaar eens. Alleen over de weg naar het einddoel, hebben ze soms verschillende gedachten. Maar in een gezamenlijk gesprek komen ze daar wel uit.”
Dirven stelt vast dat tegenstrijdige adviezen vooral ontstaan als adviseurs zich begeven buiten hun eigen terrein. „Als een voorlichter van de voerfabrikant bijvoorbeeld meningen gaat verkondigen over het nut van bepaalde entingen, dan gaat het mis.”
‘Onderscheiden door kennis en innovatie’
De veevoedervoorlichter wordt door 73 procent van de ondervraagden aangegeven als een van de meest belangrijke adviseurs. De hoge waardering voor dierenartsen en veevoedervoorlichter is geen verassing voor commercieel manager varkenshouderij Ben van Raaij van voercoöperatie Agrifirm. „De varkenshouder is gebaat bij gespecialiseerde begeleiding met een frequent aantal contactmomenten. De adviseur geldt hier als vraagbaak en bouwt zo een relatie op met de varkenshouder.”
Van Raaij constateert bij klanten van Agrifirm een verschil in aanpak tussen de grotere en kleinere ondernemers. „De grote ondernemers kenmerken zich door het structureel plannen van gezamenlijke bedrijfsbezoeken van adviseurs. Meest aanwezige partijen zijn dan de fokkerijorganisatie, handelaar, dierenarts en veevoederleverancier. Verder is het opvallend dat het hele bedrijfsteam steeds meer bij de gesprekken worden betrokken.”
De commercieel manager vindt dat de adviseurs zich vooral kunnen onderscheiden door kennis en innovatie. „De grootste uitdaging voor de adviseur is de varkenshouder van nieuwe kennis te voorzien. Ondernemers hebben steeds meer kennis door vakbladen, internet en een hogere opleiding.” Daardoor neemt ook de vraag naar specialistische begeleiding toe.
Een verklaring voor het gegeven uit het onderzoek dat meer ondersteuning bij voer is gewenst heeft Van Raaij niet direct. „Misschien dat het toenemende gebruik van brijvoedering bij grote ondernemers vraag om extra sturing door de adviseur. Nog zwaarwegender is het feit dat voer een groot deel van de kostprijs bepaalt. Een goede reden voor de varkenshouder om altijd kritisch naar de voerkosten te blijven kijken.”
‘Ondernemer waardeert helikopterblik’
De accountant wordt door 45 procent van de varkenshouders als een van de belangrijkste adviseurs op zijn bedrijf gezien. Een varkenshouder krijgt zijn accountant doorgaans niet vaker dan enkele keren per jaar op bezoek. Toch heeft hij veel waardering voor deze adviseur. „En dat ondanks het feit dat wij de varkenshouder gewoon een rekening sturen voor onze diensten. Dat is niet bij alle adviseurs het geval”, aldus Erik van der Hijden, agrarisch bedrijfsadviseur bij ABAB.
„Juist het feit dat we niet zo vaak op het bedrijf komen, geeft ons een voordeel. We kunnen onafhankelijk en met een helikopterblik naar een onderneming kijken. En daar geven we een ondernemer onze mening over. Door onze achtergrond zijn we in staat om een doorwrocht oordeel te geven over het totaalresultaat van een onderneming over meerdere jaren. Dat is niet altijd leuk om te horen voor een ondernemer maar wel nuttig. Het onderzoek van Pig Business toont aan dat ondernemers in de varkenshouderij ons oordeel op waarde schatten.”
Volgens Van der Hijden is niet iedere accountant automatisch een goede adviseur voor een varkenshouder. „Ons bedrijf investeert flink in de varkenshouderij in de zin van het vergaren van kennis over alles wat in die sector van belang is. Daardoor kunnen wij als bedrijfsadviseur met een varkenshouder praten over zijn financiële cijfers maar ook over zijn technische kengetallen.”
‘Noodzaak fokkerijadvies is beperkt’
Voor de adviseurs van de fokkerijorganisaties is het andere koek, zij worden door de varkenshouder als een van de minst belangrijke adviseurs gezien. Bijna 23 procent van de ondervraagden vindt hen een van de minst belangrijken. Adviseurs van fokkerijorganisatie Topigs komen bij de meeste varkenshouders niet frequent over de vloer. „En dat is maar goed ook”, zegt Hans Olijslagers, directeur van Topigs Nederland. ,,Vergeet niet dat varkenshouders alle adviseurs die op de baan zijn, uiteindelijk zelf betalen.”
Dat varkenshouders in het onderzoek van Pig Business de adviseurs van fokkerijorganisaties niet rekenen tot hun belangrijkste adviseurs vindt Olijslagers logisch. „Uiteindelijk is maar een klein deel van alle varkenshouders rechtstreeks met fokkerij bezig. Dat zijn vermeerderaars die hun eigen gelten fokken. Deze bedrijven verlenen wij gerichte service. Vermeerderaars die zeugen aankopen, hebben beperkt behoefte aan begeleiding.”
„Soms adviseren we hen over bijvoorbeeld de beerkeuze.” Nog een reden waarom Topigs-adviseurs bij de meeste vermeerderaars geen regelmatige bezoeker zijn is het feit dat Topigs een franchiseorganisatie is. „Vermeerderaars doen zaken met fokbedrijven die zelf veel doen aan het onderhouden van de klantrelatie. Onze buitendienstmensen komen meestal pas in beeld als er zaken niet goed lopen.”
Olijslagers is warm voorstander van het samenbrengen van adviseurs. „Bij problemen zie je bijna altijd dat er meerdere zaken een rol spelen, denk aan gezondheid, fokkerij en voeding. Teamadvisering is dan de beste aanpak en voorkomt tegenstrijdige adviezen.”
‘Schoenmaker blijf bij je leest’
Het minst belangrijk van alle adviseurs vindt 55 procent van de varkenshouders de adviseurs van de leverancier van agrarische producten. „Op specifieke bedrijfsonderdelen zorgen onze adviseurs voor een grote toegevoegde waarde.” Directeur Mark Schippers van Schippers Bladel kijkt er niet van op dat varkenshouders de adviseurs van leveranciers van agrarische producten, als hun minst belangrijke raadgevers zien.
„Het is logisch dat de dierenarts en de voervoorlichter een belangrijke rol spelen als adviseur op een varkenshouderijbedrijf. Deze adviseurs gaan we ook zeker niet voor de voeten lopen door ook adviezen te gaan geven over diergezondheid of varkensvoeding”, zegt Schippers. „Wel spelen we in op de informatiebehoefte van varkenshouders op deelgebieden. Het aanbieden van kennis op het gebied van bedrijfshygiëne is daar een mooi voorbeeld van. Ons initiatief om hygiënechecks uit te voeren op varkenshouderijbedrijven heeft veel navolging gekregen in de sector.”
Dat varkenshouders in het onderzoek van Pig Business aangeven dat ze meer behoefte hebben aan praktische tips en adviezen is koren op de molen van Schippers. „Daar spelen wij op in. Zo komen we bijvoorbeeld binnenkort met een praktisch boekje over hygiëne in de kraamstal.”
Praktische tips en adviezen
Een van de conclusies uit de interviews is dat ondernemende varkenshouders behoefte hebben aan meer praktische tips. Je zou verwachten dat dit bij de grote bedrijven wel snor zit, en dat zij een adviesbehoefte hebben die meer op financiën en ondernemerschap gericht is. Wellicht zijn er al voldoende adviesbedrijven die hier op inspelen. Een voorbeeld is Agrisyst in Weert.
Hans Jubbega, voormalig eigenaar van Farm automatisering en Marc Cox, eerder werkzaam bij Hendrix UTD, Topigs en PIC kwamen elkaar regelmatig tegen op internationale beurzen en symposia. In gesprek met elkaar en anderen in de varkenshouderij, merkten zij op, dat de behoeften van de ‘industriële’ varkenshouders zeer snel aan het veranderen zijn. Dit uit zich naar hun mening met name op het gebied van managementinformatie en op het gebied van begeleiding.
Samen met Engelsman John Williams, productiedirecteur op een Russische varkenshouderij met 40.000 zeugen, hebben ze een begeleidingsmethodiek voor varkenshouderijbedrijven ontwikkeld.
Bedrijf in kaart brengen
Jubbega legt de werking van het systeem uit: „Door middel van een audit met 1.500 vragen brengen we een bedrijf volledig in kaart.” Deze audit wordt niet tijdens een bedrijfsbezoek van een uurtje afgenomen. Eén van de compagnons of franchise ondernemers aangesloten bij Agrisyst komt een aantal dagen meekijken op het bedrijf. „Het is belangrijk om met de medewerkers te praten en te zien wat er daadwerkelijk op het bedrijf gebeurt”, stelt Jubbega.
Agrisyst gebruikt de auditresultaten om de sterke punten en de verbeterkansen van een bedrijf in beeld te brengen. Dit leidt tot een plan van aanpak. „Bij de uitvoering pakken we één of twee verbeterpunten waaraan gedurende drie maanden intensief gewerkt wordt.” Als de ingezette veranderingen na die drie maanden tot het gewenste resultaat hebben geleid, gaan we met volgende verbeterpunten aan de slag.”
Agrisyst kan de voortgang op het bedrijf nauwgezet volgen doordat ondernemers gegevens uit het zeugenmanagementsysteem wekelijks of maandelijks naar het bedrijf sturen. Het adviesbedrijf verwerkt de jongste gegevens in een adviesrapport. „ Voordeel is dat de ondernemer snel inzicht krijgt, en actie kan ondernemen als zaken niet lopen zoals ze moeten lopen.”
