Beleid rond AVP-zonering verandert na actualisatie draaiboek

De motie van Van der Plas was niet de enige reden voor actualisatie van de draaiboeken. Per 21 april 2021 is namelijk ook de nieuwe Europese diergezondheidsverordening in werking getreden en minister Adema heeft ook de conclusies en aanbevelingen uit evaluaties van vogelgriepuitbraken, de besmettingen met SARS-CoV-2 bij nertsen en de nieuwe wetenschappelijke inzichten bij de bestrijding van dierziekten meegenomen in de aangepaste draaiboeken. Zo is ook het advies aangaande vogelgriep afkomstig van het Deskundigenberaad Zoönosen verwerkt in de draaiboeken.

De geactualiseerde versies van het generieke draaiboek en de specifieke draaiboeken voor hoogpathogene aviaire influenza (HPAI), mond-en-klauwzeer (MKZ), klassieke en Afrikaanse varkenspest (KVP/AVP) bij gehouden varkens, AVP bij wilde zwijnen en Q-koorts bij kleine herkauwers zijn gepubliceerd op de internetpagina van de Rijksoverheid.

Bij uitbraak meer maatwerk

Door de nieuwe Europese diergezondheidsverordening zijn volgens Adema nu veel maatregelen bij een uitbraak rechtstreeks van toepassing. Deze maatregelen worden in de geactualiseerde draaiboeken benoemd. Daarnaast zijn aanvullend nationale maatregelen en beleidslijnen opgenomen.

De Europese maatregelen zijn grotendeels gelijk gebleven. De nationale maatregelen zijn in de loop van de afgelopen jaren op een aantal punten aangepast. Zo wordt er na een uitbraak meer maatwerk geleverd ten aanzien van preventief ruimen van bedrijven en regionalisatie. Daarnaast werden activiteiten met dieren die niet gevoelig zijn voor de betreffende dierziekte in de beperkingsgebieden voorheen verboden, omdat deze activiteiten voor verspreiding zouden kunnen zorgen.

Adema schrijft aan de Tweede Kamer: „De kans op verspreiding door dit soort activiteiten wordt nu ingeschat als minimaal. De impact van een verbod op dergelijke activiteiten daarentegen is erg groot. Vandaar dat dergelijke activiteiten in de aangepaste draaiboeken (na een eventuele standstill) toegestaan blijven, mits een hygiëneprotocol wordt nageleefd.”

Regionalisatie van Europese beperkingszones

In de bestrijding van HPAI van de laatste jaren is deze wijziging in de praktijk al doorgevoerd. Voorheen werd naar aanleiding van een uitbraak standaard een standstill afgekondigd, gevolgd door regionalisatie van vrije- en besmette gebieden. „Sinds de implementatie en internationale acceptatie van het principe van regionalisatie van Europese beperkingszones wordt dat, in ieder geval voor vogelgriep, niet meer automatisch doorgevoerd. Het kan in uitzonderlijke gevallen worden overwogen”, aldus de minister in zijn brief.

Één-op-één transport

Een aanvullende maatregel was het koppelen van transportmiddelen en dierenartsen aan specifieke regio’s om verspreiding van dierziekten te voorkomen. Deze maatregel heeft tijdens uitbraken voor grote praktische problemen gezorgd, terwijl het effect op verspreiding zeer klein wordt geacht. Daarom wordt deze maatregel in de draaiboeken in principe vervangen door één-op-één transport en verplichte hygiënemaatregelen. Ook deze wijzigingen zijn in de bestrijdingsaanpak van HPAI al doorgevoerd.

Adema: „Met deze actualisatie geef ik uitvoering aan de motie van lid Van der Plas (BBB). De motie vraagt om een jaarlijkse actualisatie van alle draaiboeken. Een jaarlijkse actualisatie acht ik niet nodig. De bestrijding van dierziekten vindt altijd plaats op basis van de laatste wetenschappelijke inzichten, beleids- en bestrijdingservaring en geldende (Europese) wet- en regelgeving. De motie geef ik invulling door de draaiboeken te actualiseren zodra de ontwikkelingen in de wetenschap of wijzigingen in de (Europese) regelgeving daartoe aanleiding geven en het in het draaiboek beschreven beleid substantieel is gewijzigd.”

Afrikaanse varkenspest

Bij de bestrijding van Afrikaanse varkenspest zijn een aantal zaken veranderd. In de eerste dertig dagen geldt dat rond de uitbraak een beschermingsgebied van minimaal 3 kilometer is, en een bewakingsgebied van minimaal 10 kilometer. Er een standstill van 72 uur voor mest en diertransporten. Uitzondering zijn eendagskuikens, eieren en slachtkuikens.

Verandering beleid AVP-zones

Wordt er na dertig dagen geen besmetting gevonden, dan worden de beschermingsgebieden opgeheven. Bij nieuw gevonden besmettingen, worden echter nieuwe beschermingszones bepaald. Het gaat hierbij om Zone III (beperkingsgebied bij een uitbraak varkens) of Zone III (uitbraak bij wilde zwijnen). Deze zones hebben dezelfde beperkingen als het beschermingsgebied in de eerste dertig dagen. Om Zone I zijn de beperkingen zijn te vergelijken met de 10 kilometerzone van de eerste dertig dagen. De nationale bepaalt de zones, maar nu moet de Europese Commissie hier wel goedkeuring aan geven en is zelfs bevoegd grenzen te veranderen. Lidstaten zijn verplicht om deze veranderingen door te voeren. De EC bepaalt ook de tijdsduur van zones en over de opheffing moet men Europa om toestemming vragen.

Download hier het beleidsdraaiboek bestrijding klassieke en Afrikaanse varkenspest

Download hier Beleidsdraaiboek bestrijding Afrikaanse varkenspest: maatregelen bij een uitbraak bij wilde zwijnen