Meer arbeidsplezier door simpele techniek

In België zijn varkenshouders wettelijk verplicht om minimaal 3 procent van het leefoppervlak van daglicht te voorzien. Ook in de Nederlandse pluimveesector en kalverhouderij gelden minimale eisen aan de hoeveelheid daglicht in de stal. In de Nederlandse varkenshouderij zijn met de bovenwettelijke eisen van de Maatlat Duurzame Veehouderij punten te verdienen vanaf 2 procent daglichttoetreding.

Stilstaande luchtisolatie
Om aan de daglichteisen te voldoen, is het in de kalver- en pluimveehouderij gebruikelijk om te werken met lichtstraten in muren en daken. Vaak zijn de lichtstraten geïntegreerd met inlaatventielen voor natuurlijke ventilatie. In de Nederlandse varkenshouderij zie je nog nauwelijks stallen met lichtstraten en inlaatventielen. De grootste leverancier van lichtstraten met inlaatventielen in de zowel de Belgisch als Nederlandse intensieve veehouderij is de Belgische producent van agrarische systemen Tulderhof.

Directeur Gjalt van Hes over de lichtstraat met geïntegreerde inlaatventielen: „Een strook van de muur of dak wordt vervangen door twee zijdes met lichtbrekend Polycarbonaat van elk 10 millimeter dik. Tussen beide zijdes is 14 centimeter stilstaande lucht voor de isolerende werking. De grootte van de lichtstraat hangt af van de bedrijfspecifieke wensen.”

„Meestal is de lichtstraat ongeveer halve meter hoog. In de lichtstraat zijn inlaatventielen met computergestuurde kleppen en lamellen gemonteerd. De kleppen bepalen de luchtinlaat en de lamellen de sturing.” Bouwgroep Altez in België bouwt standaard lichtstraten in varkensstallen in plaats van ramen. Het bouwbedrijf vervangt de bovenste 60 centimeter van de stalmuur door dubbelzijdige lichtstraten met inlaatventielen.

Goedkoop arbeidsgenot
Gjalt van Hes is van mening dat een verhoogd arbeidsplezier in combinatie met de economische voordelen, de grootste pluspunten zijn van lichtstraten met inlaatventielen. „Het is een goedkope manier van ventileren in combinatie met veel extra daglicht in de stal.”

Varkenshouder Mattieu Spruit heeft in zijn nieuwe vleesvarkensstal in het Utrechtse Oudewater lichtstraten van lichtgetint glas. „Ik heb de stal volledig in eigen beheer gebouwd. De insteek was om met veel daglichttoetreding het werken in de stal aangenamer te maken. Aan de zijde van de centrale gang hebben we geperforeerde damwand gemonteerd voor de luchtinlaat in de stal. De andere kant, aan de zijde van de afdelingen, bestaat de bovenste 68 centimeter volledig uit dubbelzijdig glas met een totale dikte van 18 millimeter.”

„Ik heb gekozen voor glas, omdat het twee keer zo goedkoop is als kunststof.” Gjalt van Hes geeft aan dat de meerprijs van lichtstraten met inlaatventielen beperkt is. „De meerprijs van lichtstraten bedraagt 100 euro per vierkante meter en is inclusief montage 137 euro. Per standaard prefab muurelement van vijf meter breed is de prijs inclusief montage 410 euro. Dit is met ingebouwde inlaatventielen.”

De prijs voor het extra beton in een standaard prefab muren zonder lichtstraten ligt rond de 240 euro. Voor één standaard raam met enkelzijdig glas zijn de kosten inclusief materiaal en montage ongeveer 120 euro. In totaal zijn de extra kosten voor een standaard prefab muurelement met raam 360 euro in vergelijking met 410 euro voor lichtstraten met inlaatventielen.

\'Geen verschil waarneembeer
De Belgische varkenshouders Erwin Geerits en Guido Ceyssens uit respectievelijk Maaseik en Peer maken gebruik van Tulderhof lichtstraten in de vleesvarkensstallen. Beide hebben prefab stalmuren met de bovenste 60 centimeter volledig voorzien van lichtstraten. Ceyssens verklaart zijn keuze voor lichtstraten. „De keus was per afdeling twee ramen van 1 bij 1 meter of lichtstraten. Groot pluspunt van lichtstraten vind ik de isolatiewaarde en de beperkte onderhoudsbehoefte.\"

Per afdeling hebben beide varkenshouders één inlaatventiel dat handmatig te bedienen is. Geerits zegt dat de inlaatventielen uitsluitend voor noodgevallen bedoeld zijn. „Mocht de stroom uitvallen dan dienen de ventielen voor natuurlijke ventilatie.” Bij zonovergoten dagen constateren beide varkenshouders geen verhoogde staltemperatuur.

„Op zonnige en warme dagen is het vergeleken met de buitentemperatuur niet kouder, maar ook niet warmer in de afdeling”, aldus Erwin Geerits die deurventilatie toepast. Van extra activiteit of agressiviteit bij de varkens door meer daglicht in de stal, merken de Belgische varkenshouders niets. „Ik heb last van een paar staartbijters, maar deze varkens zijn juist gehuisvest aan de noordzijde van de stal waar de zon nauwelijks toegang heeft\", vertelt Guido Ceyssens.