‘Als je iets leuk vindt, word je er goed in’
Als voormalig varkenshygiënespecialist is de Brabantse helemaal thuis in het bedrijfsmanagement voor verbetering van gezondheid bij varkens. „Ik was bedrijfsbegeleider bij adviesbureau Porq en beoordeelde varkensbedrijven op gezondheidsmanagement door middel van een cijfer. Op elk bedrijf is wel iets te verbeteren. Maar het komt altijd op hetzelfde neer. Het voorkomen van infectieoverdracht door zoveel mogelijk gescheiden te werk te gaan.”
Belgische afnemer
De infectiedruk verlagen was ook één van de hoofdredenen voor varkensbedrijf De Kruishoeve in Vught om anderhalf jaar geleden over te schakelen naar het afvoeren van speenbiggen. „Bij de gespeende biggen hadden we last van streptococcen met als gevolg veel gewrichts- en hersenvliesontsteking. Om de problemen enigszins de baas te blijven, verstrekten we bijna standaard antibiotica door het water.”
Naast de gezondheidsproblemen vormden uitbreidingsplannen op de huidige locatie ook een reden voor de bedrijfsomschakeling. „We hebben voor deze locatie een vergunningaanvraag lopen voor de uitbreiding van 650 naar 1.200 zeugen. De bedoeling is om de gespeende biggenafdelingen om te bouwen naar een dragende zeugenstal. Nu dienen de biggenbatterijen als materiaalopslag.” Om de 10 dagen zet het echtpaar rond de 500 gespeende biggen bij een vaste Belgische varkenshouder af.
Waar het eerst de insteek was om de speenbiggen tijdelijk in België af te zetten, is nu de intentie om voor een lange termijn de speenbiggen bij de zuiderburen af te zetten. „We zijn teruggekomen van het besluit om speenbiggen zelf op een andere locatie op te fokken. De tegenvallende prijzen van de afgelopen tijd spelen hierbij een rol. Maar het belangrijkste is dat het ons zo goed bevalt.”
Halvering medicijnkosten
Door het afvoeren van de gespeende biggen is de focus gericht op de kraamstal. In de kraamhokken werken Dion en Hanneke met een strikte overlegstrategie. „De eerste en tweede levensdag vinden de meeste verschuivingen tussen de tomen plaats. De derde en vierde dag willen we zo min mogelijk overleggen. Vanaf de vijfde levensdag worden alleen nog biggen bij de zeug weggehaald. Alle biggen met een afwijking, zoals breuken, worden geëuthanaseerd.”
Naast de gebruikelijke fysieke ingrepen als couperen, castratie en ijzer spuiten krijgen alle biggen na enkele dagen een halve milliliter Amoxycilline toegediend. Het is de enige standaard antibioticabehandeling die tijdens de zoogperiode plaats vindt. „Tegelijkertijd met het afvoeren van de speenbiggen zijn we gestopt met de gebruikelijke kraambiggenbehandeling van Naxcel en enten we de zeugen niet meer tegen streptococcen.”
„Mijn vorige baas Leo van Leengoed van Porq was altijd heel kritisch over het gebruik van streptococcenvaccins. Wijzelf geloofde ook niet meer in het nut ervan. De zeugen krijgen nu per cyclus de volgende entingen: E. Coli, griep, Parvo en PRRS.” De medicijnkosten van het bedrijf laten over de afgelopen drie jaar een flinke daling zien.”
„De vergelijking is niet helemaal eerlijk omdat er geen speenbiggen meer op het bedrijf zijn. Desalniettemin zijn sinds de overstap naar afvoer van speenbiggen in mei 2008 de medicijnkosten gehalveerd. Waar in 2007 de medicijnkosten ruim 60 euro per zeug bedroegen, zijn de kosten in de eerste 10 maanden van dit jaar gedaald tot ruim 20 euro. De verwachting is dat de medicijnkosten dit jaar per zeug onder de 30 euro blijven.
Twee keer driewekensysteem
Met de verwachte verdubbeling van de zeugenstapel wil het echtpaar ook weer terugschakelen van een drieweken- naar een weeksysteem. „Tien jaar geleden zijn we overgestapt naar een driewekensysteem. Om de arbeidspieken af te vlakken zijn we begin vorig jaar omgeschakeld naar een twee keer driewekensysteem. Voorheen werkte we met drieweekse groepen van 100 zeugen, nu met groepen van 50 om de 10 dagen.”
De dragende zeugen staan in groepshuisvesting in stabiele groepen van 50 zeugen per hok. Per groep krijgen de zeugen via een automatisch voerstation droogvoer verstrekt. Bij de uitbreiding naar 1.200 zeugen wil het bedrijf met een weeksysteem van rond de 50 zeugen gaan werken. Hanneke omschrijft een meerwekensysteem als hollen of stilstaan.
„Een meerwekensysteem heeft zeker voordelen ten aanzien van gescheiden werken, maar voor ons als gezinsbedrijf is het arbeidtechnisch niet interessant. Bij de toekomstige overstap naar een weeksysteem, willen we de goede zaken van het strikte gescheiden werken meenemen uit het meerwekensysteem.”
Naast de overstap begin vorig jaar naar een twee keer driewekensysteem is de VOF overgeschakeld van eigen subopfok naar de aankoop van dekrijpe fokgelten. „Eerst selecteerden we de beste gelten in de opfokstal uit, om ze vervolgens als fokzeug in te zetten. Het waren zeugen met een rotatiekruising, nu krijgen we Topigs-20 gelten aangeleverd. Wij denken zo sneller genetische vooruitgang te boeken.”
Last van de schouder
Vooruitgang boeken dat is iets wat centraal staat bij Hanneke. De jonge varkenshoudster beseft dat plezier hieraan ten grondslag ligt. „Als iets niet loopt, gaat er veel tijd in zitten. Geen zieke biggen die je continu moet behandelen. Geen verstopte nippels meer als gevolg van het gemedicineerde water. Door de constante ziektedruk was het voor ons niet aantrekkelijk meer om gespeende biggen aan te houden.”
„Ik ervaar de overstap als een last die van onze schouders is gevallen. Wij willen niet anders meer en de afnemer is tevreden met de biggen. Een uitvalspercentage van 0,6 procent onderstreept die tevredenheid.” Als basis voor een constante en succesvolle afzet van speenbiggen adviseert Hanneke om met een vaste afnemer te werken.
„Tot op heden hebben we nog geen enkel probleem gehad met de afzet. Als we de vergunningen krijgen voor de uitbreiding dan willen wij bij de verbouwing één biggenafdeling voor noodruimte aanhouden. Voor het geval dat.” Naast de locatie-uitbreiding is het streven voor de komende jaren om de biggenuitval in de kraamhokken te verminderen. „We kunnen onze focus volledig richten op de kraamzeugen. Dit vinden we leuk. En dat maakt het gemakkelijker om er goed in te worden.”
Varkensbedrijf De Kruishoeve
De Kruishoeve is een VOF met als vennoten Hanneke (23) en Dion (26) van den Corput en de ouders van Hanneke; Cees (53) en Corry (54) Maas. In totaal telt de VOF drie locaties. Op de thuislocatie in Vught heeft het bedrijf 650 zeugen gehuisvest. In het nabijgelegen Helvoirt en Udenhout zijn in totaal 2.000 vleesvarkens gevestigd. De speenbiggen, met als kruising Topigs-20 x Piétrain, worden op een gewicht van 8 kilogram afgevoerd naar een vaste afnemer in België.
Waar Hanneke en Dion zich voornamelijk bezig houden met de thuislocatie, is Cees Maas verantwoordelijk voor de gehuurde stallen met vleesvarkens. Daar worden alle biggen, een kruising Topigs-20 x Tempo, aangekocht. De Kruishoeve heeft een vergunningaanvraag liggen voor de uitbreiding van 650 naar 1.200 zeugen in Vught. Het varkensbedrijf heeft met www.varkenshouder.nl een eigen website.
Tekst: Ruben van Boekel
Beeld: Susan Rexwinkel