‘Duitse aannemer bouwt 10 procent goedkoper’

„Het bleek niet alleen goedkoper, maar Duitsers werken ook door van zeven uur ’s ochtends tot half vijf ’s middags. Ze namen ook grote plastic zakken mee om de rommel op te ruimen”, zegt Marijke, die aangeeft dat ze dat als erg prettig heeft ervaren. Ze wisten het eigenlijk al, want voordat hun eigen stal werd gebouwd, volgden ze de bouw van een stal bij een collega in Langeveen.

„Hij liet zijn stal ook bouwen door een Duitse aannemer en dat zag er al goed uit”, zegt Jan. In 2006 besloot de maatschap, die tot dan een gemengd bedrijf had met 55 melkkoeien en 260 vleesvarkens, te specialiseren in de vleesvarkenshouderij. „De melkstal was aan vernieuwing toe, maar ik zag het niet zitten om verder in melkvee te investeren”, vertelt Jan. „Grond en quotum zijn te duur om rendabel te maken. In eerste instantie leek het erop dat uitbreiding tot maximaal 900 varkens mogelijk was.”

„Later was met een investering in een combi-luchtwasser een milieuvergunning voor 1.788 vleesvarkens mogelijk.” Het melkquotum en circa30 hectaregrond werden verkocht. Daarmee werd een deel van de schuld ingelost, een ander deel werd benut voor de investering in de varkensstal.

‘Alles komt gut’
Om zich te oriënteren op stallenbouw ging Jan samen met een andere varkenshouder en een vertegenwoordiger van Agrifirm op excursie naar nieuw gebouwde varkensstallen in Duitsland. „Daar kwam Jan enthousiast van terug met een groot aantal foto’s van de stallen die ze hadden gezien”, lacht Marijke.

„Duitsers bouwen compleet anders, ze metselen niet veel, ze bouwen meer met beton. Dat werkt sneller en is goedkoper”, zegt Jan, die aangeeft dat het materiaal uit Duitsland vaak ook minder duur is, de buizen voor de grondbuisventilatie waren bijvoorbeeld 15 procent goedkoper.

De Duitse aannemer LG Projektbau in Lingen deed ook een prijsopgaaf. De totaalprijs was 660.000 euro voor de stal en 40.000 euro voor de aanleg van de grondbuizen. „De offerte van LG Projecktbau lag circa tien procent onder de offertes van Nederlandse aannemers. De Duitse aannemer gaf simpelweg aan ‘Alles komt gut Jan’ en daar hadden wij wel vertrouwen in”, vertelt Jan, die niet precies weet waar het prijsverschil in zit.

Niets zonder kraan
„De Duitse offerte gaf een overzicht van de te gebruiken materialen, het beton was in elk geval al 15 euro per kuub goedkoper. Ook was er vanaf werkdag één een kraan op de bouw. Duitsers doen niks zonder kraan, specie kruien en met stenen sjouwen, doen ze niet. Dat maakt het werk efficiënter en wellicht zijn de lonen wat lager”, speculeert Jan over de lagere bouwkosten.

„De communicatie met de Duitsers verliep goed, in goed onderling overleg kwamen we er altijd wel uit.” De bouw vond plaats in de periode mei 2008 tot april 2009. Daarbij lagen de werkzaamheden gedurende 3,5 maand stil vanwege vorst en een bezwaarschrift van een buurman.

Op de investering van 180.000 euro in de chemische luchtwasser van Uniqfill, het centrale afzuigkanaal en het ventilatiesysteem ontving Woltinge een subsidie van 35 procent uit het Europese Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling.

Duurzaam gebouwde stal
De degelijk en robuust gebouwde vleesvarkensstal is65 meterlang en34 meterbreed met een mestopslag onder de stal van2.500 kuub. De stal heeft één centrale gang met aan weerszijden zes afdelingen met twaalf hokken en een restafdeling voor 60 varkens. De muren zijn40 centimeterdik, ze bestaan uit twee muren met een isolatielaag ertussen. De gestorte vloer van de stal heeft een dubbele bewapening. Ook de verdiepingsvloer, waarop de luchtwasser en de drukkamer met zes ventilatoren zijn geïnstalleerd, is gemaakt van een dikke laag beton.

„Om die reden zijn de dragende muren van de centrale gang17,5 centimeterdik, in plaats van een gangbare dikte van10 centimeter”, zegt Jan. Omdat de stal duurzaam is gebouwd, met veel aandacht voor milieu en dierenwelzijn, komt de investering in aanmerking voor de Vamil/MIA-regeling. Deze fiscale stimulering bestaat uit een extra aftrekpost van 40 procent van de investering met daarnaast een willekeurige afschrijving van het subsidiabele investeringsbedrag.

De stal is bijvoorbeeld uitgerust met een gecombineerde Uniqfill luchtwasser. Dat vermindert de ammoniakuitstoot met 85 procent en de geur met 70 procent. De aanleg van een systeem met in totaal één kilometer grondbuizen, zorgt voor een energiezuinige klimaatbeheersing.

Meer ruimte per varken
„De grondbuizen met een doorsnede van50 centimeterbufferen de temperatuur van de inkomende lucht. In de winter zijn de stookkosten lager en in de zomer is minder ventilatie nodig door de koele lucht die van onder de grond wordt aangezogen”, vertelt Marijke, die foto’s laat zien waarop het graafwerk en de aanleg van de grondbuizen in beeld is gebracht. De luchtinlaat bevindt zich in de grond vijftien meter achter de stal.

De met roosters afgedekte put is drie meter diep,1,40 meterbreed en33 meterlang. Twee rijen buizen op twee en drie meter diepte gaan meters door de grond en komen omhoog in een aparte ruimte achter in de stal. De frisse lucht stroomt vervolgens boven de afdelingen en komt via een ruime opening aan de bovenkant van de centrale gang binnen. De lucht komt via voergang-ventilatie door openingen in de afdelingsdeuren bij de varkens.

De afgewerkte lucht wordt via een centraal afzuigkanaal door de luchtwasser naar buiten geleid. Wat dierenwelzijn betreft, beschikken de varkens over meer ruimte. Ruim0,8 vierkante meterper dier in plaats van de gangbare0,6 vierkante meter. De hokken zijn tien vierkante meter, in elk hok liggen twaalf varkens. Ook zijn grote kunststoframen (1,10 x1,30 meter) in de zijmuren geplaatst. Dat levert veel daglicht op in de afdelingen. Voor extra hygiëne zijn de hokwanden van kunststof gemaakt en zijn de stenen muren tot een hoogte van1,20 meterbetegeld. „Dat is goedkoper dan afwerken met cement en het is beter schoon te houden”, aldus Jan.

Voeding en afzet
Jan en Marijke voeren met een volledig geautomatiseerd droogvoersysteem. CCM en tarwe worden in een kegelmenger van5.000 litergemengd en aangevuld met eiwitrijk kernvoer en sojameel. De uitbetaling van de vleesvarkens is gebaseerd op het zogenoemde AutoFOM ultrasound classificatiesysteem van Westfleisch. „De uiteindelijk prijs hangt af van het karkasgewicht en het gewicht van de ham, lende, schouder en buik”, vertelt Jan, die met de juiste genetica en gerichte voeding stuurt op een goed bevleesd varken met flinke hammen.

„Met voeding vaar ik blind op de kennis van de adviseur van Agrifirm. De eerste periode na opleggen, krijgen de varkens eiwitrijk voer voor een goede spieraanzet. Blijkbaar werkt dat goed, want onze vleesvarkens leveren tien cent per kg meer op in vergelijking met de Nederlandse basisprijs”, zegt Jan, die gemiddeld circa drie uur per dag werk heeft aan zijn vleesvarkens.

„Als we biggen opleggen of varkens afleveren, kost dat meer tijd op een dag. Elke zes weken leggen we in één keer 576 biggen op, allemaal afkomstig van varkenshandel Schuttert in Ommen. Zo kunnen we per vier afdelingen een all in-all outsysteem toepassen. Bij het afleveren, zorgen we dat de varkens voldoende gewicht hebben, waarbij ze niet te vet zijn.”

De vleesvarkens van het Drentse bedrijf gaan naar Westfleisch en kunnen worden afgezet op de Engelse markt en geleverd aan onder andere Tesco. De familie Woltinge doet mee aan het Engelse Welfare-programma met aanvullende eisen op het gebied van milieu en dierenwelzijn. „Een delegatie van vertegenwoordigers van Schuttert, Westfleisch en Engelse vleesinkopers heeft ons bedrijf ook met eigen ogen bekeken.”

„Wij voldoen aan de gestelde eisen en dat levert gemiddeld een toeslag van circa één euro per vleesvarken op”, besluiten Jan en Marijke, die hopen dat dit jaar de vleesvarkensprijzen aantrekken. „De investeringen en de goede technische resultaten moeten uiteindelijk hun geld ook gaan opleveren.”

Bedrijfsprofiel
De man-vrouw-maatschap Woltinge in Pesse wordt gerund door Jan Woltinge en zijn vrouw Marijke. In 2006 schakelde het gemengde melkvee-vleesvarkensbedrijf om naar uitsluitend vleesvarkens. In april 2009 werd de nieuwe stal voor 1.788 vleesvarkens, een kruising Topigs 30 zeug met een Piétrainbeer, in gebruik genomen. De stal is gebouwd door een Duitse aannemer, vanwege lagere kosten en het leveren van degelijk werk. Afnemer van de vleesvarkens is het Duitse vleesverwerkingsbedrijf Westfleisch.

In totaal is er nog10 hectaregrond in eigendom, waarop ccm wordt verbouwd als varkensvoer. Woltinge werkt samen met een akkerbouwer in de buurt, die ccm levert als voer voor de varkens en wiens grond Woltinge ook kan gebruiken voor extra mestafzet. Jan verzorgt de vleesvarkens in z’n eentje. Daarnaast werkt hij buitenshuis als monteur bij een bedrijf dat mestopslagsystemen bouwt. Bij arbeidspieken, zoals bij het opleggen van biggen en het afleveren van vleesvarkens, springt Marijke bij.