Meer aminozuren in startfase: meer groei

Met het project Formule1000 onderzoekt ForFarmers op welke wijze een hogere groei van vleesvarkens mogelijk is. „Varkens kunnen in aanleg harder groeien dan ze momenteel gemiddeld doen. Omdat de spreiding in groei van vleesvarkens tussen bedrijven erg groot is, is verbetering mogelijk”, stelt varkensnutritionist Marleen Roes van ForFarmers. Het mengvoerbedrijf kiest voor twee sporen om de groei van varkens te verbeteren: voeding en management.

Meer aminozuren
Begin oktober 2010 zijn twee voerproeven afgerond. In de eerste proef op een vleesvarkensbedrijf is het aminozuurniveau, zowel in start- als groeivoer, verhoogd met respectievelijk 7 en 8 procent. Het controlevoer bevatte normale niveaus aan aminozuren. De voergift en groei van 1.440 Piétrain-varkens zijn nauwkeurig bijgehouden. Gelten en borgen werden gescheiden opgelegd, maar kregen hetzelfde controle- of proefvoer.

Zoals gebruikelijk verschilde de dagdosering in kg wel tussen de sexen, evenals het moment van schakelen naar tussen- en eindvoer. De varkens werden op de eerste dag van opleggen en op zes en twaalf weken na opleg gewogen. „Het proefvoer met extra aminozuren is qua samenstelling duurder.”

„De belangrijkste vraag was dan ook of dit voer de technische resultaten dusdanig verbetert dat het financieel ook uit kan”, zegt Roes, die op basis van de proef concludeert dat de groei met verhoogde aminozuurniveaus aanzienlijk verbetert. Zowel in de fase tot en met zes weken na opleg als in de fase van zeven tot twaalf weken na opleg.

Rendabel in startfase
In de startfase groeiden de borgen op het proefvoer 59 gram per dag harder dan de borgen in de controlegroep. De gelten groeiden 31 gram harder. Daarna was de groei van de borgen op het proefvoer 76 gram per dag hoger en die van de gelten 25 gram. „De EW-conversie liet bij verstrekking van het proefvoer echter alleen in de startfase een aanzienlijk betere benutting van het voer zien.”

De voerkosten per kg groei waren in die fase gelijk aan die van de varkens in de controlegroep. In de groeifase verslechterden de voerkosten per kg groei, vooral bij de gelten, doordat de EW-conversie zelfs steeg. „We concluderen hieruit dat alleen verhoging van het aminozuurniveau in de startfase economisch rendabel is.” Dat lijkt ook logisch, omdat een jong varken efficiënter groeit dan een ouder varken. In de jeugdfase is de maximale eiwitaanzet nog niet bereikt, waardoor het voer wordt gebruikt voor spiergroei in plaats van voor vetaanzet.

Door in de jeugdfase voldoende voedingsstoffen aan het varken te geven, loopt de totale groei sneller. „Helaas kregen we door levering van de vleesvarkens in deze proef naar Duitsland niet alle slachtgegevens teruggekoppeld. De tweede proef gaf naast zicht op de technische resultaten ook een indruk van de slachtresultaten”, legt Roes uit.

Langer op startvoer
In een tweede proef werd niet het aminozuurniveau van het voer verhoogd, maar werd het startvoer langer gevoerd. De proef werd uitgevoerd op een vleesvarkensbedrijf, er zaten 440 Talent vleesvarkens in de proef. De controlegroep kreeg vier weken lang volledig startvoer en de proefgroep zes weken. Beide groepen schakelden vervolgens geleidelijk over naar het groeivoer. De varkens in de controlegroep kregen in totaal 60 kg startvoer en in de proefgroep 90 kg.

Vleesvarkens twee weken langer op startvoer houden, verbeterde met name de groei in de periode van zeven tot twaalf weken na opleg. Daarnaast nam de slachtkwaliteit toe, de spierdikte nam toe en de spekdikte af, dat leidde tot een hoger vleespercentage. „Omdat de voerkosten per kg groei met zes weken startvoer niet hoger zijn in vergelijking met vier weken startvoer, levert dat extra rendement op.”

„De opbrengsten zijn namelijk wel hoger door een betere classificatie en uitbetaling. Ook zijn met hogere daggroei meer rondes mogelijk”, stelt Roes. In de proeven zijn alleen gelten en borgen beoordeeld. „Meer aminozuren of meer kg startvoer verstrekken, is zeer waarschijnlijk bij het mesten van beren nog interessanter. Beren benutten aminozuren nog beter voor spieraanzet en jeugdgroei dan borgen en gelten.”

Meer aandacht voor dieren
Een hoge groei van varkens wordt niet alleen bereikt met voeraanpassingen. Ook het management op vleesvarkensbedrijven heeft hier veel invloed op. ForFarmers analyseerde de verschillen tussen 21 bedrijven die een groei onder 750 gram per dag haalden en 26 bedrijven die boven 830 gram uit kwamen. Uit analyseresultaten blijkt dat er grote verschillen zijn in management tussen beide groepen bedrijven.

„Varkenshouders op bedrijven die een hoge groei realiseren, hebben in het algemeen meer aandacht voor hun dieren. Zij strooien bijvoorbeeld bij opleg vaker strooisel in het hok en zorgen vaker voor de juiste temperatuur van 25 graden Celsius bij opvang. Het is duidelijk dat extra zorg en aandacht betere groeiprestaties oplevert.”

Op de best scorende bedrijven worden zieke dieren eerder afgezonderd en komt toepassing van all-in all-out per afdeling en opleg van biggen afkomstig van één vermeerderaar vaker voor. Ook met ongediertebestrijding en reinigen en ontsmetten van hokken zijn zij fanatieker.

„Voldoende licht, goed ingestelde ventilatie, schone hokken en het voeren van meer kg startvoer per dier dragen ook bij aan extra groei. Voor deze aspecten had de topgroep ook meer aandacht. Het is de combinatie van veel factoren bij elkaar die een hoge groei van vleesvarkens mogelijk maakt. Als alles klopt, ga je eerder naa r1.000 gram groei per dag.”

Meer onderzoek
ForFarmers doet vervolgonderzoek naar de optimale voedingsstrategie van vleesvarkens, waarbij rekening wordt gehouden met rassen en sexe. „De voerbehoefte van varkens zo goed mogelijk inschatten, blijft cruciaal voor optimale resultaten. Daarbij spelen we ook in op veranderingen in de markt, zoals een forse toename van berenmesters en veranderde voerbehoeftes van gezondere varkens.”

Met een analyse van voerstrategie en resultaten op zestien bedrijven, waar beren worden gemest, is het voerassortiment van berenvoeders uitgebreid. „Omdat het geboortegewicht van biggen ook veel invloed heeft op de latere groei in de mestfase, doen we analyses op zeugenbedrijven.”

„We beoordelen de voerstrategie van zeugen in de dekstal en dragende zeugen in relatie tot geboortegewichten van biggen. Door op het juiste moment het juiste zeugenvoer in een optimale dosering te verstrekken, is nog veel winst te halen met hogere geboortegewichten. Dat gaat zich direct doorvertalen naar hogere groei van vleesvarkens”, besluit Roes.

Formule1000 Check
ForFarmers heeft sinds twee weken de Formule1000 check klaar voor gebruik. Dit praktische controlemiddel is ontwikkeld voor vleesvarkenshouders die op zoek zijn naar mogelijkheden om de groei van hun vleesvarkens te verhogen met een beter rendement. De check bestaat uit een groot aantal meerkeuzevragen over opleg, kwaliteit big, huisvesting, diercontacten, hygiëne, water, voersysteem en voersoort en -samenstelling.

Na het invullen van de check volgt er een score per onderdeel. Optimaal is een 100 procent score per onderdeel. Hoe lager de score, des te meer aandacht er nodig is op het betreffende onderdeel. Per onderdeel dat laag scoort, krijgen varkenshouders via het programma enkele concrete tips om het management op het bedrijf te verbeteren. Dat verhoogt de groei van vleesvarkens. Met de Formule1000 check krijgen varkenshouders snel en overzichtelijk de belangrijkste verbeterpunten op hun bedrijf in beeld.