‘Aandacht leidt tot verbetering’

Jan Schuttert is een schoolvoorbeeld van een rasechte ondernemer. Dit voorjaar kocht hij zijn vijfde varkensbedrijf in Geesbrug. Hij is al weer bezig met de volgende stap: de aanbesteding van de uitbreiding van De Grenshoeve van 1.100 naar 1.950 zeugen. Schuttert staat nooit stil. Zijn bedrijf, Handelshuis Schuttert, dat hij samen met zijn vrouw Marian runt, maakt een stormachtige ontwikkeling door.

De opa en vader van Jan Schuttert waren varkenshandelaren. Jan begon ook in de handel. In 1988 kocht hij het eerste varkensbedrijf de Polderhoeve. „Met de productie van eigen biggen kon ik de handel aanjagen. Daarnaast wilde ik ook graag boer worden, ik vind varkens houden een mooi vak.” Het kopen van dit eerste bedrijf was een anticyclische investering ofwel tegen de stroom van de economische cyclus in. „In 1988 leverden de biggen nog geen 40 gulden op, varkensbedrijven werden voor een relatief lage prijs verkocht”, vertelt Schuttert.

In die tijd kocht Jan samen met zijn vader de Polderhoeve inclusief twee woningen voor één miljoen gulden. „We hebben het bedrijf met een extra investering van 1,5 miljoen gulden omgebouwd van 240 zeugen en 1.200 vleesvarkens naar 700 zeugen. De investering kwam uit op 35,70 gulden per zeugenplaats.” Jan kreeg de financiering in z’n eentje niet rond. „Dat kon alleen in maatschap met mijn vader.”

Emotie speelt mee
Eind 1989 overleed Jans vader vrij plotseling. Jan moest zijn familie uitkopen en ging opnieuw naar de bank. „Ik merkte dat ik nu ineens veel makkelijker geld kon lenen. Daarbij speelden emotie en menselijke relaties een duidelijke rol. Een aantal mensen bij de bank kende mijn vader en wist wat er was gebeurd. Zij zagen ook graag dat ons handelshuis verder kon.”

„In 1989 hadden we een goed jaar en ontvingen we gemiddeld 127 gulden voor de biggen. Dat maakte de financiering ook makkelijker.” De investering in1991 in de Grenshoeve was niet anticyclisch. „Er volgden minder goede jaren na aankoop van dit bedrijf. Dat was financieel zwaar.” Het kopen van de Schanshoeve en de Haarhoeve in 1998 net na de varkenspest was weer anticyclisch.

„De prijzen waren dramatisch laag. In crisistijd zijn de kosten van investeringen naar verhouding lager dan in goede tijden. Datzelfde geldt voor de Drenthehoeve, de laatste aankoop. Een bedrijf met die omvang zo dichtbij huis vond ik een kans die ik niet kon laten schieten.”

Goede prestaties in verleden
De financiering van deze investering kwam rond op basis van de goede resultaten op dit bedrijf in het verleden en op die van de Haarhoeve. „Goede prestaties in het verleden en eigen vermogen in grond blijven de basis voor financiering”, zegt Schuttert, die graag zijn bedrijven niet te ver uit de buurt van Ommen heeft.

„Ik mag graag de bedrijven bezoeken, dan wil ik niet te ver rijden. Ook werk ik het liefst met mensen uit onze eigen regio. Je begrijpt elkaars cultuur en kunt met elkaar lezen en schrijven. Dat bepaalt mede het succes van onze bedrijven.” Hetzelfde geldt volgens Schuttert voor het netwerk van relaties en bedrijven om het handelshuis heen. „Wij doen zaken met mensen en bedrijven waar we van op aan kunnen. Daar kom je het verst mee.”

Omzet 90 miljoen euro
In 2007 werd er op de vijf bedrijven inclusief de varkenshandel een totale omzet gedraaid van 90 miljoen euro, in 2010 was dat opgelopen naar 120 miljoen euro. Wat is het geheim van de almaar groeiende omzet van dit bedrijf? „Aandacht”, zegt Jan Schuttert in één woord. „Zowel voor mensen als voor de varkens. Ook moet je je focussen op het continu verbeteren van de resultaten van de verschillende ondernemingen. Zoek niet naar excuses voor slechte prestaties.”

Op zijn varkensbedrijven en akkerbouwbedrijf wordt bovengemiddeld gepresteerd. De voerwinst is 130 procent over alle varkensbedrijven heen, er worden 28 biggen per zeug per jaar afgeleverd. „Dat kan alleen als je scherp stuurt op de motivatie van mensen en op de resultaten.” Schuttert bezoekt één keer per drie weken elk varkensbedrijf en houdt ook bij het akkerbouwbedrijf en het paardenbedrijf de vinger aan de pols.

Op de varkensbedrijven wordt samen met de bedrijfsleider, de voeradviseur en de dierenarts de puntjes op de i gezet. Schuttert geniet van zijn rondgang over de bedrijven en van het persoonlijke contact met zijn medewerkers. „Ik zie graag dat mijn medewerkers het goed naar de zin hebben en gemotiveerd zijn om goede resultaten te boeken. Uit het zeer geringe personeelsverloop blijkt dat dat goed gaat. De eerste drie mensen die bij ons op de Polderhoeve zijn begonnen, zijn er nog steeds. Daar ben ik best trots op.”

Verkosten omlaag
Alle varkensbedrijven zijn inmiddels omgeschakeld van droogvoer naar brijvoer. „Met brijvoer kunnen de voerkosten flink omlaag, veel maïs en tarwe voeren draagt substantieel bij aan een beter rendement. Als de Drenthehoeve niet op brijvoer had gedraaid en ik de grond er niet bij had kunnen kopen, had ik dat bedrijf niet gekocht.” Het investeren in akkerbouw heeft financiële voordelen voor de mestafzet, ook wordt de tarwe als varkensvoer gebruikt.

Grond kopen, ziet Jan ook als pensioenvoorziening. „Ik zie dat akkerbouwers arm leven, maar rijk sterven. Bij varkensboeren is het net andersom. De grondprijs van de aankoop in 2007 is in vier jaar tijd al 1,5 keer hoger, dat was blijkbaar ook een anticyclische investering.” Schuttert streeft naar een jaarlijkse omzetstijging van gemiddeld zeven procent.

De ondernemer die na de lagere landbouwschool stopte met leren, ziet het ontbreken van een hoge opleiding ook als een voordeel voor zijn ondernemerschap. „Als je te veel nadenkt, is het gebeurd met de koopman. Angst voor de risico’s belemmert het ondernemerschap. Zeer waarschijnlijk was ons bedrijf dan niet, waar het nu staat.”

Bedrijven en markt
In totaal heeft Schuttert 55 mensen in dienst, waarvan zestien medewerkers op de varkensbedrijven, vijf op het paardenbedrijf en drie op het akkerbouwbedrijf. Daarnaast zijn er 22 chauffeurs, drie mensen op kantoor, één planner en drie mensen in de buitendienst voor de in- en verkoop van biggen en vleesvarkens. Jan vormt samen met zijn vrouw Marian de directie van het bedrijf.

„De zeven bedrijven zijn administratief één bedrijf. Ik wil de administratie zo eenvoudig en goedkoop mogelijk houden. Daarom werken we met één rekening courant en met één nummer bij Bureau Heffingen.” Het varkenshandelsbedrijf is uitgegroeid van één vrachtwagen in 1980 naar 16 wagens in 2011. Schuttert besteedt zelf de meeste tijd aan het handelsbedrijf, gemiddeld kosten de bedrijfsbezoeken hem één dag per week. Een zus en broer van Jan zijn dierenarts en broer Johan Schuttert is directeur van voercoöperatie Agruniek. „Ik maak graag gebruik van hun kennis om mijn onderneming te verbeteren.”

Circa 95 procent van de vleesvarkens die Schuttert verhandelt, gaat naar Duitsland. De biggenhandel beperkt zich grotendeels tot de Nederlandse markt. „We dansen op de muziek die wordt gespeeld”, lacht Schuttert, die daarmee bedoelt dat zijn onderneming continu inspeelt op de ontwikkelingen van de markt. „Duitsland trekt de kar qua prijsvorming. Als je goed aansluit op wat zij vragen, is in Duitsland meer te verdienen aan vleesvarkens dan in Nederland.”

Duitse slachterijen
Op de bedrijven van Schuttert wordt in samenwerking met medewerkers van Topigs en mengvoerbedrijven gestuurd op de juiste genetica (Topigs 30 zeug x stressnegatieve Piétrainbeer) en een optimale voeding. Daarmee kan een kwalitatief goed slachtvarken worden geleverd, dat voldoet aan de specificaties van de Duitse slachterijen.

Het gros van de varkens gaat naar slachterijen van Tönnies en Westfleisch, het (beren)vlees wordt gedeeltelijk verkocht onder Welfare-concepten op de Engelse markt. „Vroeger bepaalden varkenshouders en handelaren de prijs. De opbrengstprijs van varkens wordt momenteel te veel gedicteerd door slachterijen en retail, die zich niet verantwoordelijk voelen voor het rendement van varkenshouders.”

„De prijsvorming moet terug naar het boerenerf om te zorgen voor een eerlijke prijs. Hoe dat moet, is nog een uitdaging. Als handelshuis zouden wij graag een rol spelen in de clustering van varkensbedrijven om de krachten te bundelen”, besluit Schuttert.

Bedrijfsprofiel Schuttert
Vorig jaar vierde Handelshuis Schuttert zijn tachtigjarig bestaan. Jan (51) en Marian Schuttert (46) zijn de derde generatie van de familie Schuttert die van huis uit in de varkenshandel zit. In 1988 werd het eerste varkensbedrijf gekocht. Dit jaar werd een bedrijf met 13.000 vleesvarkens en80 hectare grond gekocht in Geesbrug. Inmiddels heeft de familie vijf varkensbedrijven, variërend van fokkerij, vermeerdering en vleesvarkens, een akkerbouwbedrijf en een paardenbedrijf.

Het is koffiedik kijken als het gaat om de toekomst van Handelshuis Schuttert. De oudste zoon Hendrik-Jan (21) wint internationale prijzen met springpaarden en wil graag verder met de paardenhandel. De zonen Johan (19) en Frank (17) doen opleidingen in de handel. De appel valt blijkbaar niet ver van de boom, de vierde generatie Schuttert actief in de handel komt er aan.