Additieven kruipen in de rol van antibiotica

Greenvalley wordt dit jaar voor het vijfde achtereenvolgende jaar genomineerd voor de Gazelle-award van het Financieele Dagblad. De krant kent de nominatie toe aan bedrijven die over de laatste twee jaar minimaal twintig procent omzetgroei hebben gerealiseerd. Greenvalley’s omzet nam in 2010 met 36 procent toe ten opzichte van 2008, en kwam uit op 4,1 miljoen euro, onthult commercieel directeur en dierenarts Henk van Faassen. „Dat betekent een vervijfvoudiging van onze omzet sinds 2004.\"

Toch is Greenvalley relatief onbekend. Van Faassen: „Tweederde van de Nederlandse mengvoerbedrijven is klant bij ons, maar zíj maken het voer. Per ton zit er honderd gram tot maximaal twee kg toevoegmiddelen van ons in. Als additievenleverancier treden we niet zo op de voorgrond.\"

Greenvalley International koopt hoogwaardige veevoeradditieven in van zeven Europese fabrikanten en levert die door aan Nederlandse mengvoerindustrie, premixers en kalvermelkproducenten. Het bedrijf vormt daarmee de schakel tussen de voerfabriek en de additievenfabrikant. De meeste Greenvalley-producten komen terecht in varkens- en pluimveevoer.

Vertrouwen winnen
Op de additievenmarkt zijn volgens Van Faassen pakweg twintig spelers actief; Greenvalley behoort tot de grotere. Van de hoogwaardige additieven –dus exclusief de vitaminen, mineralen en aminozuren– heeft Greenvalley ongeveer tien procent van de markt in handen, stelt hij. Dat het bedrijf zo goed weet te groeien in de licht krimpende Nederlandse veevoermarkt, is volgens de commercieel directeur onder meer te danken aan het gedegen wetenschappelijk onderzoek dat aan de producten ten grondslag ligt.

Daarnaast spelen ook de nutritionele deskundigheid en de langdurige persoonlijke relaties met de afnemers een belangrijke rol. „In onze branche moet je geduld hebben, veel tijd investeren en over de jaren het vertrouwen winnen van je klanten. Je kunt in de additievenwereld niet even snel binnenstormen en vlug succes boeken.\"

Greenvalley is de afgelopen vijftien jaar autonoom gegroeid op de binnenlandse markt. Op dit moment worden de eerste stappen gezet in het buitenland, met de aanstelling van de Duitser Marcus Tarara. Hij gaat vanaf juni de mengvoermarkt in Duitsland bewerken.

Gezond darmmilieu
Vrijwel alle toevoegmiddelen die Greenvalley levert, zijn bedoeld om de opname, vertering en benutting van het voer te verbeteren. Een gezond darmmilieu is een belangrijke voorwaarde voor een goede gezondheid. De afschaffing van antibiotica in veevoer, in 2006, was een belangrijke stimulans voor de omzet, aldus Van Faassen. „Heel veel van onze producten vervullen de rol van antibiotica.\"

De belangrijkste Greenvalley-producten zijn boterzuurproducten (butyraten), mengsels van kruiden en etherische oliën, laurinezuur en aroma’s. De aroma’s –geuren van vanille, melk en rode vruchten– zijn vooral bedoeld om voer aantrekkelijk te laten ruiken en smaken, zodat biggen en jonge kalveren het makkelijk opnemen.

Kruiden en etherische oliën stimuleren op een natuurlijke wijze de spijsvertering, doordat dieren meer spijsverteringssappen aanmaken. Van Faassen: „Vroeger waren we daar te nuchter voor; kruiden en oliën waren iets voor Klazien uut Zalk. Tegenwoordig komen we er steeds meer achter hoe waardevol die zijn. Denk bijvoorbeeld aan de scherpe specerijen uit de oosterse keuken. Die hebben absoluut een functie voor de spijsvertering.\"

Ook boterzuurproducten hebben een heel positieve werking op de darmen van mens en dier. Om de kenmerkende boterzuurstank tegen te gaan, wordt het boterzuuradditief gecoat. Een vrij recente ontwikkeling is het product Greenforce, een mengsel van laurinezuur (middenketenvetzuur) en monolauraat dat uit kokos wordt gewonnen.

Humane sector
Opmerkelijk is dat de oorsprong van veel veevoederadditieven in de humane sector ligt. Zo worden boterzuurproducten al sinds jaar en dag gebruikt door mensen met de ziekte van Crohn en darmkankerpatiënten. Van Faassen gaat dan ook elk jaar naar de landelijke Darmendag en volgt de medische literatuur. „In de humane sector is vaak veel meer budget voor onderzoek. En veel middelen die bij de mens werken, kunnen ook bij dieren worden toegepast.\"

Laurinezuur is ‘ontdekt’ in smeersels voor mensen, tegen stafylokokken op de huid. Als veevoeradditief blijkt het laurinezuurproduct Greenforce goed te werken tegen grampositieve bacteriën als streptokokken en clostridium. Op die manier helpt het ook om het gebruik van antibioticum terug te dringen, legt de dierenarts uit.

Dat de sector nu wordt verplicht om het antibioticagebruik in 2013 met 50 procent terug te dringen ten opzichte van 2009, zal dan ook zeker een nieuwe stimulans zijn voor de hoogwaardige additievenbranche, verwacht hij. Hetzelfde geldt voor de definitieve afschaffing van gemedicineerd voer eerder dit jaar. De producten die Greenvalley levert, maken een lager antibioticumgebruik beter mogelijk, aldus Van Faassen. De toevoegingen verhogen de voerprijs met tien cent tot maximaal een euro per honderd kg voer.

Niet de laatste gram
Volgens de dierenarts gaat de diergezondheid in de veehouderij steeds zwaarder wegen. „Tien jaar geleden draaide het alleen om een snelle groei en een goede voederconversie. Dat verschuift naar: varkens die gezond, met een goede afweer, de eindstreep moeten halen, desnoods zonder die laatste gram groei of de laatste punt voederconversie.”

„De varkenshouders zijn zich ook meer bewust van hun plaats in de keten als voedselproducent en dat het belangrijk is dat ze een gezond product afleveren.\" Het versterken van de natuurlijke afweer wordt steeds belangrijker. Met name bij kruiden doen zich daar nog steeds ontwikkelingen voor met nieuwe stoffen die het afweersysteem positief beïnvloeden.

„Soms betekent dat ook: het afweersysteem afremmen, tot rust brengen. De afweer moet sterk genoeg zijn, maar mag niet zo sterk over-reageren dat het ten koste gaat van het dier.\"

Ammoniakreductie
Een andere ontwikkeling is het gebruik van additieven om de ammoniakproductie te reduceren. Van Faassen: „We zijn samen met Wageningen UR aan het onderzoeken in hoeverre kruiden en etherische oliën de ammoniakemissie uit stallen kunnen reduceren.”

„Enerzijds door ervoor te zorgen dat er in de mest zo min mogelijk stikstof overblijft waar bacteriën ammoniak van kunnen maken. Anderzijds door tegelijkertijd stoffen aan het voer toe te voegen die in de mest de groei van die ammoniakproducerende bacteriën remmen. Daarmee zou je een deel van het ammoniakprobleem kunnen oplossen. Met voer is nog heel veel te bereiken en daar gaat de komende vijf jaar nog veel in gebeuren.”

Greenvalley
Greenvalley International bestaat dit jaar vijftien jaar. Het Wageningse bedrijf werd in 1996 opgericht door veevoedingsdeskundige Rita Groenendaal. De bedrijfsnaam is de Engelse vertaling van haar achternaam en refereert tevens aan het Wageningse Food Valley. Groenendaal is directeur/eigenaar en relatiebeheerder.

In 2006 werd de staf uitgebreid. Dierenarts Henk van Faassen trad toe als productontwikkelaar en commercieel directeur. Ook dierfysiologe Ingrid Faber kwam erbij. Zij is verantwoordelijk voor de technische ondersteuning en de kwaliteitszorg. Recent is Marcus Tarara in dienst gekomen als verkoper voor de Duitse markt. Susan Grotenhuis maakt de staf compleet; zij doet het officemanagement en de orderverwerking.