Aflevering 2: Wanneer is Oedeemziekte in het spel: Coli F18 en kliniek

Als Zink niet meer mag (2)

In Aflevering 1 is verteld over de verschillende methoden om ziekteverwekkende Coli’s aan te tonen en de soms verwarrende naamgeving die daaruit voortkomt (zie tabel 1). Uit de tabel blijkt dat de typering F18 geldt voor Coli’s die zowel diarree als oedeemziekte kunnen veroorzaken. Hierdoor is het noodzakelijk om ook altijd de toxine-genen te bepalen. Dus als er een E. coli F18 wordt gevonden is het pas een Oedeemziekte Coli als er ook VT2e ofwel STx2e wordt gevonden.

N. B. De namen voor het Oedeemziekte toxine VT2e (= Verotoxine) en STx2e (= Shigatoxine) zijn verschillende namen voor hetzelfde toxine.

Lees hier meer over verminderen van uitval en verbeteren van groei.

Lastig is ook dat bepaalde Coli stammen naast VT2e (=oedeemziekte toxinen) ook diarree-toxinen kunnen produceren. In veel gevallen zal dan het diarreebeeld het meest duidelijk zijn. Inzenden van monsters voor diagnostiek kan door het opsturen van vers gestorven biggen. Door het opsturen van een stuk darm met inhoud, of door het nemen van mest met een swab uit het rectum van biggen met verschijnselen.

Uit de tabel Tabel 1. blijkt ook dat er verschillende toxinen zijn die diarree veroorzaken en dat Coli typen die oedeemziekte kunnen veroorzaken ook diarree toxinen kunnen aanmaken.

Tabel 1. Overzicht van de verschillende methoden met de naamgeving om ziekteverwekkende E.coli aan te tonen

N.B. Dit schema bevat niet alle ziekteverwekkende Coli’s. De Coli’s die ziekten kunnen verwekken kunnen verschillen per regio.
Virotypering:	F4	F18	F18
Aanwezigheid van genen voor aanhechting (door middel van PCR)	Gerelateerd aan Speendiarree	Gerelateerd aan Speendiarree	Gerelateerd aan Oedeemziekte

Serotypering:	K88	F18ac, (F18ab)	F18ab
Kapsel of Fimbri typering

Serotypering:	Vooral O149,	O138, O139, O141, O147, O149, O157	O138, O139, O141, O147, O157
Bacterie-membraan typering	O8, O139

Serotypering Membraan + Kapsel typering	O8:K87, O149:K91, O138:K81	O141:K85ac, O147:K89,	O139:K82, O141:K85ab
Virotypering:	STa, STb, LT	Sta, STb, LT	VT2e = Stx2e
Aanwezigheid van genen die toxinen vormen (door middel van PCR)			Sta, STb, LT

Kweek op bloedplaat:	Hemolyse aanwezig, (80 %)	Hemolyse aanwezig, (80 %)	Hemolyse aanwezig, (80 %)
Aan- of afwezigheid van hemolyse

Werking van de Coli toxinen

De toxinen die diarree veroorzaken; STa, STb en LT veroorzaken op darmcelniveau dat extra vocht wordt uitgescheiden naar de darm en dat dit niet meer wordt opgenomen. Dit veroorzaakt dan dunne mest tot diarree en uitdroging.

Het Oedeemziekte toxine, VT2e, werkt doordat het in het lichaam dringt en de bloedvaten aantast. Hierdoor ontstaat vochtuittreding naar de weefsels (oedeem) op verschillende plaatsen in het lichaam.

Aangezien na spenen ook vaak Streptococcen problemen optreden die hersenverschijnselen veroorzaken. Kan het beeld van Oedeemziekte en Streptococcen in de stal wat op elkaar lijken. Bij Streptococcen wordt het beeld in de stal vooral veroorzaakt door de hersenvliesontsteking die het veroorzaakt.

Aan het big zijn door Speendiarree, Oedeemziekte en Streptococcen de volgende verschijnselen te zien. Zie tabel 2.

Tabel 2. Beeld in de stal en op sectie van verschillende problemen na spenen: Speendiarree, Oedeemziekte en Streptococcen (N.B. sectiebeelden kunnen zeer gemengd beeld geven)

N.B. De ziektebeelden en sectiebeelden kunnen erg door elkaar lopen en zijn niet altijd zo duidelijk
	Speendiarree	Oedeemziekte	Streptococcen

Beeld in de stal	Geen koorts	Geen koorts	Koorts
	Kan alle biggen zijn	Vaak mooiste big	Vaak mooiste big
	Geen hersenverschijnselen	Wel hersenverschijnselen	Wel hersenverschijnselen
		Plots ziek met slingerende gang tot liggend met fietsbewegingen	Plots liggend met fietsbewegingen. Kop vaak achterover gebogen.
	Diarree	Meestal geen diarree	Geen diarree
	Kleur van de diarree: geel tot grijzig, brijig
	Uitdroging: Ingevallen ogen, dunne slappe oogleden door uitdroging.	Oedeem in oogleden, evt. voorhoofd. Hoge stem.	Geen oedeem
	Soms blauwige oren.
	Geen longproblemen	Soms knijpen bij ademhalen	Soms knijpen bij ademhalen

Beeld bij sectie	Slappe volle maag, slappe darmlussen. Wand van de dunne darm is wat verdikt en bloedvaatjes zijn te zien op darmwand en ophangbanden. Lymfeknopen van de dunne darm zijn vergroot en sterk doorbloed.	Oedeem in de maagwand en galblaaswand is vrij typisch. Oedeem in de ophangband van het colon. Soms wat vocht in de lichaamsholtes. Soms oedeem in de longen.	Hersenvliesontsteking met evt. pusvorming.
	Slappe inhoud in de dikke darm.	Vlak voor sterfte kan wat bloed uit de maag en darm treden.	Gewrichtsontsteking.
		De lymfeknopen van dunne en dikke darm kunnen gestuwd zijn.

		Microscopisch zijn aangetaste bloedvaatjes in verschillende organen te zien.