‘Innovatie onmogelijk zonder bedrijfsleven’

Het is een flinke carrièrestap om manager van het Varkens Innovatie Centrum Sterksel te worden; zeker op achtentwintigjarige leeftijd. Maar Daan Somers is een bevlogen persoon met een positieve open uitstraling, passie voor de varkenshouderij en mensen. Bij zijn vorige werkgever Coppens diervoeding maakte hij als relatiebeheerder en technisch adviseur op varkensbedrijven indruk en bouwde een aanzienlijk netwerk op. Hij is een man uit de praktijk met binding in de varkenshouderij. Voor de functie manager op het VIC Sterksel werd hij gevraagd om te solliciteren.

„Ik leg gemakkelijk contact en mijn visie is altijd geweest om mensen op een hoger plan te brengen. Zowel technisch als financieel. Om samen met de klant een bedrijfsvisie en doelstelling te ontwikkelen met gebruik van een netwerk, zodat het bedrijf op een hoger niveau wordt getild. Mijn visie en aanpak zullen hetzelfde blijven: sparren en samenwerken met mensen en naar een doel toe werken. Maar naast varkenshouders zal ik nu meer contacten leggen met het bedrijfsleven, ondernemingen, Productschap, maatschappelijke organisaties, provincies en Rijksoverheid.”

WUR-stempel
„Sterksel zal niet veel veranderen door mijn komst. We blijven informatie bieden voor de Nederlandse varkenshouderij en zullen innovaties ontwikkelen om de voorsprong van de Nederlandse varkenshouderij op de concurrentie te behouden. Wel heb ik de visie dat we daarvoor meer met bedrijven moeten samenwerken. Innovatie is onmogelijk zonder het bedrijfsleven. Juist om de nieuwe ontwikkelingen in de varkenshouderij te waarborgen. Ook zullen we de internationale contacten meer naar voren halen. Samenwerken met buitenlandse centra en varkenshouderijen.”

„In Nederland en België is Sterksel een begrip. In het buitenland is Wageningen UR vooral een begrip en het WUR-stempel is belangrijk voor ons. Buitenlanders lopen daardoor de deur bij ons plat. We krijgen 7.000 tot 10.000 bezoekers per jaar. Nederland staat bekend als het varkensland van de wereld. We moeten echter niet de arrogantie hebben dat wij het daarom beter weten, maar juist altijd open staan voor de visie en ideeën van anderen. Het kan zomaar dat een heel goed idee uit Zuid-Afrika of China komt.”

Sterksel staat open voor ideeën en dat blijkt omdat er veel jonge mensen werken. Dat is wellicht ook de reden dat Daan Somers op jonge leeftijd als manager is gekozen, om het jonge team aan te sturen. „Jonge mensen hebben vaak een frisse en nuchtere blik.”

Brainstormsessies
De onderzoeken op Sterksel naar innovaties zullen onder leiding van Daan Somers nog meer vanuit de sector zelf komen. „Voor een deel is het onderzoek op Sterksel het valideren van wat het beste is. Idee A of B. Maar het overgrote gedeelte is gericht op innovatie. Heel veel nieuwe dingen ontwikkelen. We gaan hier echter niet brainstormen. De ideeën moeten uit de sector komen. Heel vaak belt iemand ons met een idee of we horen opmerkingen tijdens excursies waar we iets mee kunnen doen. We zoeken de samenwerking tussen ons en de periferie van de sector. De kracht van Sterksel is dat veel ideeën en plannen uit de primaire varkenshouderij komen.”

„Dan wordt het door de primaire sector gedragen en dat is belangrijk. Innovatie op een primair bedrijf is onmogelijk. Dat is onze taak. Een varkenshouderij maakt de keuze voor een type stal en dat is voor twintig jaar definitief. Wij kunnen verschillende systemen naast elkaar onderzoeken en een adviserende rol hebben. En iedereen kan langskomen om de onderzoeken te observeren. Sterksel is een open huis.”

„We kunnen zelf wel met Willy Wortel-ideeën komen, maar we doen waar de sector om vraagt en filteren de beste ideeën eruit. Vervolgens benaderen we met dat idee het bedrijfsleven, gaan met de boeren om tafel zitten en houden met hen brainstormsessies om ideeën handen en voeten te geven. Maar niet alles wat wij doen, verandert in goud. Door bezig te zijn met ontwikkelen, proberen we systemen uit waar de markt om vraagt. Het is echter een misvatting om te denken wat er in Sterksel gebeurt, wordt later de norm. Wij zijn hier aan het experimenteren en 99 van de 100 ideeën zijn in basis niet van ons.”

Dierenwelzijn
Er komt veel op de varkenshouderij af. Rond welke thema’s zullen de belangrijkste innovatie liggen waar Sterksel zich de komende jaren over zal buigen? „Dierenwelzijn is een van die thema’s. Dat is nu actueel en zal mede door de druk van de maatschappij actueel blijven. Groepshuisvesting, oppervlaktenormen, daglicht, Beter Leven Kenmerk. We hebben in mei een nieuwe stal voor groepshuisvesting geopend. In de Starplus-vleesvarkensstal kunnen varkens kiezen of ze buiten of binnen willen liggen. Er is ruwvoer als afleidingsmateriaal. Natuurlijke ventilatie, veel daglicht en de mest wordt meteen gescheiden door middel van mestbanden.”

De Starplus-stal ontving van demissionair staatssecretaris Henk Bleker een SBIR-certificaat ‘driesterren en 4 PPP- P\'. De drie sterren geven het nagestreefde hoge niveau van dierenwelzijn weer, de 4 P\'s staan voor het zorgvuldig omgaan met People, Planet, Profit en Pigs. Starplus is welzijnsvriendelijk, vermindert de uitstoot van ammoniak, geur en methaan, produceert duurzame energie en een hoogwaardige kunstmest. Het is een positieve koppeling tussen dierenwelzijn en milieu.

„We gaan dit jaar ook bezig met de bouw van een soortgelijk concept voor de groepshuisvesting van zeugen met een innovatief voersysteem en hokinrichting. De plannen zijn nog niet helemaal klaar, maar dit zal een stap verder gaan in dierenwelzijn. Een groepshuisvestingplus voor drachtige en lacterende zeugen en er zijn ook plannen om de huisvesting van gespeende biggen dier- en milieuvriendelijker te maken.”

Mest en energie
Mestverwerking en energie zijn volgens de nieuwe manager ook belangrijke thema’s. „We zijn al jaren druk met mest en energie. Energie-opwekking en hergebruik. In de Starplus-stal staat een mini-vergister en met de warmte afkomstig van het biogas hygiëniseren we de mest en die is dan geschikt voor export. Er zijn meerdere stallen die met bodemwarmte de stallen in de zomer koelen en in de winter verwarmen. We hebben daarnaast ook nog zonnepanelen. Als er morgen iemand opbelt dat hij een nog efficiënter mestverwerkings- of energiesysteem heeft, zitten we overmorgen met deze mensen om tafel.“

Het verminderen van antibioticagebruik is voor Sterksel niet zozeer één van de thema’s voor de toekomst. Volgens Somers zijn hier al behoorlijke slagen in gemaakt. „Mensen zijn altijd ontevreden, maar we moeten niet vergeten welke gigantische stappen we al hebben gezet en we op korte termijn nog zullen zetten. Een nulprocentgebruik van antibiotica is een utopie en moeten we niet willen. Een ziek dier heeft recht op antibiotica. Dat gaat ook over dierenwelzijn.”

Win-win scenario
Hoewel Daan Somers niet meegaat in de discussie over toekomstige voedseltekorten, zal Sterksel zich wel sterk maken om de dierlijke eiwitproductie efficiënter te maken. „Dat is voor iedereen een win-win scenario als men het dierenwelzijn in het achterhoofd houdt. We maken al behoorlijke slagen in bijvoorbeeld de voederconversie van beren. Die is efficiënter dan van borgen. Soja is op dit moment een ‘hot item’ en een duurzame productie van soja is belangrijk.”

„We dagen iedereen uit om hier met goede ideeën te komen of alternatieven te geven voor het sojagebruik. We zijn zelf bezig om uit alternatieve bronnen eiwit te produceren voor diervoeders. Zo zou je bijvoorbeeld met gebruik van mest als voedingsbodem insecten kunnen kweken die als voedingsstoffen dienen voor varkens. Daarvoor willen we nog dit jaar met een plan komen. Op deze manier kun je efficiënter eiwit produceren en heb je tegelijkertijd een kringloop van eiwit en energie.”

Bestaansrecht
Wat hoopt Daan Somers in zijn periode als manager van Sterksel te bereiken? „Ik blijf dit werk vijf tot tien jaar doen. Gezien het innovatieve karakter van Sterksel is het van belang dat er geen bedrijfsblindheid ontstaat. Er is op zijn tijd een frisse wind nodig. Het is niet Daan Somers die belangrijk is, maar het team VIC Sterksel. Het succes is gelukkig niet afhankelijk van een man. Maar waar ik mijzelf wel voor inzet en leiding aan wil geven, is dat we samen met het bedrijfsleven Sterksel bestaansrecht geven. We zullen dus vooral doorgaan met het ontwikkelen van nieuwe concepten. En ik roep daarom de primaire sector en de periferie op: denk na over de toekomst van de varkenshouderij en bel ons.”