Geen structurele overtreding dierenwelzijn Nederlandse slachterijen

Dierenleed is aangrijpend en de maatschappelijke verontwaardiging is groot. Terecht, dat zal geen varkenshouder ontkennen. Tegelijkertijd wordt bij het vrijkomen van die emotie door de media de berichtgeving heftig gekleurd met veelzeggende woorden en beelden. Volkomen logisch. In de berichtgeving van RTL wordt gesproken over '…varkens die gillend en hevig trappelend in een gloeiend heet waterbad verdrinken. En kalveren en schapen die levend worden gevild. Dit soort dierenleed komen inspecteurs tegen in de Nederlandse slachthuizen…'. De bijgaande videobeelden komen niet van een Nederlandse slachterij, maar zijn afkomstig van de Belgische slachterij in Tielt, waarmee direct de associatie en interpretatie gemaakt worden met slechte dieronvriendelijke omstandigheden in de Nederlandse slachterijen. Aanleiding van het RTL-onderzoek waren ook de misstanden in Tielt. In de uitzending worden de slachterijen niet aan het woord gelaten, maar wel de woordvoerder van Animal Rights waardoor de nuance en interpretatie van de gegevens ontbreekt en het beeld overblijft dat het goed mis is in de Nederlandse slachterijen.

Elf boetes voor één bedrijf

Er zijn wel tekortkomingen, bekende toenmalig staatssecretaris Van Dam vorig jaar op Radio 1, „maar", voegde hij eraan toe: „we hebben geen aanwijzingen dat zoiets wat in België is gebeurd ook in Nederland zou gebeuren."

RTL stelt dat uit de inspectierapporten van de NVWA blijkt dat die uitspraak niet klopt. '…Het gaat geregeld mis bij het doden van de dieren. Nadat ze zijn verdoofd, moeten de halsslagaders worden doorgesneden. De inspecteurs hebben in zestien gevallen geconstateerd dat dat fout gaat. De dieren leven dan nog terwijl het slachtproces doorgaat…'

In haar onderzoek kwam RTL erachter dat er in ruim 2 jaar tijd bij 19 slachthuizen door de NVWA 48 boetes zijn opgelegd voor misstanden bij het aanvoeren en doden van dieren. In totaal zijn er 180 slachthuizen waar varkens, runderen en schapen worden geslacht. Eén slachthuis kreeg maar liefst 11 boetes opgelegd. Gezien de miljoenen dieren die geslacht worden, gaat het hier om minimale aantallen. Eerder incidenten dan structurele overtredingen; behalve op het bedrijf waar de NVWA overtredingen op overtredingen constateerde. Dat slachtbedrijf is in 2016 gestopt.

Halfjaarlijkse monitor

In een reactie op de RTL-uitzending schrijft de NVWA: '…Hoewel elk onnodig lijden van een dier er een te veel is, weten we ook uit dit permanente toezicht dat er incidenten zijn, maar geen grootschalige misstanden. Waar we overtredingen constateren, grijpen we in. Waar nodig leggen we boetes op. Het nalevingsniveau is volgens onze halfjaarlijkse monitor boven de 97 procent wat betekent dat in één op de dertig steekproeven een slachthuis niet geheel volgens de regels heeft gewerkt bij het bedwelmen of verbloeden…'

Vergelijking met België mank

De NVWA schrijft verder dat ze de incidenten heeft geconstateerd en er ook tegen is opgetreden. Daarin gaat ook de vergelijking met België mank. NVWA houdt in roodvleesslachthuizen wél permanent toezicht op dierenwelzijn. Slachthuizen zijn zelf verantwoordelijk voor het voldoen aan de geldende wet- en regelgeving. Bij de grote roodvleesslachthuizen, die gezamenlijk 90 procent van de productie van roodvlees (waaronder vlees van varkens) voor hun rekening nemen, houdt de NVWA permanent toezicht. Elk half jaar publiceert de NVWA de resultaten van het risicogerichte toezicht in de zogeheten naleefmonitor. De naleefmonitor laat zien, dat op het gebied van dierenwelzijn de naleving bij deze grote slachthuizen gemiddeld boven de 95 procent ligt, en bij de onderdelen bedwelmen en verbloeden boven de 97 procent.

Dierwelzijn verankerd

Vion geeft in een persbericht aan dat ze niet betrokken is in dierenwelzijnspublicaties van de NVWA. Er zijn geen afwijkingen geconstateerd doe betrekking hebben op een locatie van Vion. De vleesverwerker schrijft: „Dierenwelzijn is verankerd als integraal onderdeel van ons kwaliteitssysteem en vormt een belangrijke kernwaarde van Vion. Alle slachterijen van Vion hebben speciale procedures en richtlijnen voor medewerkers die met dieren omgaan. Deze medewerkers worden allemaal regelmatig specifiek getraind om op een correcte manier met de dieren om te gaan. Hierbij is het eigen perspectief van het dier het uitgangspunt voor onze procedures om zo dierenwelzijn optimaal te borgen.”

Goed functionerend wettelijk toezicht

Ook de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV) heeft gereageerd en stelt dat elke overtreding van de welzijnsregels er één teveel is. De COV werkt er met de eigen leden hard aan om het welzijn van de dieren optimaal te waarborgen en incidenten uit te bannen, zoals ook blijkt uit goede resultaten van de Naleefmonitor van de NVWA. Uit de boeterapportages komen volgens de COV vooral lichtere tekortkomingen naar voren zoals vocht op het plafond of de temperatuur van het sterilisatiewater, waarvoor bedrijven terecht gecorrigeerd of beboet zijn. Daarnaast komen echter ook enkele verschrikkelijke zaken aan het licht waarbij het welzijn van dieren flink in het geding is en waarvoor meer stevige sancties volstrekt op z’n plaats waren.

Foutmarge van 0,0001%

De COV merkt wel op, dat de rapportages met name betrekking hebben op de periode 2015-2016 en de incidenten vooral lijken te hebben plaats gevonden bij (kleinere) bedrijven, die hetzij geen lid zijn van de COV dan wel niet meer bestaan. Toch hecht de COV eraan een nuance aan te brengen. De 48 boetes over 2015-2016 kunnen afgezet worden tegen zo’n 17 miljoen correct uitgevoerde slachtingen per jaar: dit is een foutmarge van 0,0001% die naar voren komt uit een goed functionerend wettelijk toezicht.

Download infographic Naleef Monitor