Wereldwijd antibioticagebruik als groeibevorderaar varkens blijft hoog

Antibiotica worden over de hele wereld veel gebruikt in de landbouw om ziekten te voorkomen of te behandelen en om dieren sneller te laten groeien. Die laatste praktijk, die in de EU en de VS is verboden, kan bacteriën aanmaken die resistent zijn tegen antibiotica; bekend als superbacteriën. Deze kunnen zich via dieren en boeren verspreiden in het milieu en in voedsel, en kunnen uiteindelijk mensen infecteren. Naar schatting doden superbacteriën 700.000 mensen wereldwijd en wordt antibioticaresistentie daarom een van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid genoemd.

Het nieuwe VN-rapport - gezamenlijk geschreven door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) en de Wereldorganisatie voor diergezondheid (OiE) - zegt dat slechts 42 procent van de landen het gebruik voor groeibevordering heeft beperkt. Het merendeel hiervan bevindt zich in Europa, terwijl slechts een fractie van de landen in Afrika en Noord- en Zuid-Amerika deze stappen heeft ondernomen.

Langzame wereldwijde verandering

De voortgang van vermindering van antibioticagebruik wereldwijd gaat volgens de FAO te langzaam. „Het moet sneller", zegt dierenarts Henk Jan Ormel, oud politicus en tegenwoordig senior beleidsadviseur van de Chief Veterinary Officer van de FAO. Hij wijst naar het grote aantal landen dat nog geen regelgeving heeft ingevoerd om het antibioticagebruik in de landbouw te beperken. Tijdens een conferentie over het rapport heeft Ormel er bij alle landen op aangedrongen om het gebruik van antibiotica voor groeibevordering bij de productie van dieren geleidelijk af te schaffen.

Eerder dit jaar onthulde een onderzoek hoe een van de grootste veehouders van India zijn kippen en varkens doseerde met het laatste redmiddel antibioticum: colistine. Een praktijk waar de Europese varkenshouders tegenwoordig van huiveren omdat het maatschappelijk onverantwoord is.

Afvalwater en lage inkomens

Het is overigens niet alleen de wereldwijde veehouderij die de zaken niet op orde heeft. Slechts acht van de achttien grote farmaceutische bedrijven heeft protocollen die beschrijven hoeveel antibiotische resten in het afvalwater mogen vrijkomen. Vorig jaar kwam door een onderzoek aan het licht dat er ‘te hoge’ gehalten van antimicrobiële geneesmiddelen en superbacteriën in het afvalwater voorkwamen bij een belangrijk centrum voor de productie van medicijnen in de Indiase stad Hyderabad. De gevonden hoeveelheden waren sterk genoeg om patiënten te behandelen, zeiden wetenschappers.

De grootste risico's worden gelopen in landen met lage inkomens en een zwakke economie. Bijna een derde van de landen met lage inkomens heeft geen campagnes gevoerd om mensen bewust te maken van superbacteriën die uit de landbouw, voedselproductie en het milieu voortkomen, terwijl dat bij landen met een hoog inkomen 4 procent is, zo blijkt uit het VN-rapport.