Column: De varkensmarkt in 2024: wat staat de varkenshouder te wachten?
De varkensmarkt voor 2024 voorspellen is vele malen moeilijker dan het voorspellen van het jaar 2023. Toen was het wel duidelijk dat er een goed jaar voor de varkenshouders aan kwam, maar voor 2024 ligt het toch even wat anders. Nee, 2024 wordt geen slecht jaar, zeker niet, maar ook geen goed jaar zoals 2023 was.
Laten we het positief noemen dat de varkensstapel blijft dalen in Nederland, ook in 2024
Waar hebben we mee te maken, wat wil je zien en waar hang je de meeste waarde aan en vooral, ben je positief of negatief ingesteld? We beginnen met het positieve. Laten we het positief noemen dat de varkensstapel blijft dalen in Nederland, ook in 2024. Er zijn bedrijven in 2023 gestopt en ook in 2024 stoppen er bedrijven, maar deze stoppers hebben slechts een geringe invloed op met name de vleesvarkensbedrijven. Wat ook meetelt, is de omvang van de varkensstapel in Denemarken en in Duitsland, België, Frankrijk en vooral Spanje.
In Duitsland vlakt de afname behoorlijk af. Door de voortdurende nieuwe regels en daarbij gepaard gaande investeringen zal hier de varkensstapel in het komende jaar verder gaan krimpen. Veel bedrijven willen niet meer investeren en zullen dus moeten leegdraaien. Denemarken heeft een grote krimp gehad en deze zal nog wel even doorzetten, zodat het aanbod vanuit hier ook terug gaat lopen. Dit aanbod kwam in het laatste jaar steeds vaker op Europese markt terecht, omdat de prijzen dicht bij huis nu eenmaal beter waren dan bijvoorbeeld in China.
In Nederland komt het aantal slachtingen in 2023 uit op 14,8 miljoen varkens
België heeft veel last van de milieuregels en daar blijven ook steeds meer varkenshouders afhaken. Het aantal Belgische varkens daalde het afgelopen jaar met bijna 7,5 procent en dat zal zich in minder mate ook in België voortzetten. In Frankrijk is de varkensstapel met 13 miljoen varkens redelijk stabiel, maar ook hier neemt de productie licht af; al is het slechts hooguit 2 procent. Nu Spanje, het grootste varkensland, wat doet de productie in dit land na jaren van stijgen? Ook hier kennen ze nieuwe milieuregels en dat zorgt er mede voor de varkensstapel niet of nauwelijks toeneemt en het aantal slachtingen zelfs daalt.
In Nederland komt het aantal slachtingen in 2023 uit op 14,8 miljoen varkens. Dat zijn 900.000 varkens minder dan in 2022 toen er nog 15,7 miljoen varkens in Nederland werden geslacht. Op zich doen de aantallen varkens die op export zijn gegaan er weinig toe, omdat ze in met name Duitsland meetellen in de slachtaantallen. In 2023 nam het aantal varkens op export met 70.000 dieren toe, zodat er in Nederland 825.000 varkens minder zijn geproduceerd.
Wat ook nog een rol speelt, zijn de prijzen van varkens in China
We kunnen dus stellen dat de productie terugloopt en in Europa het aantal landen op de zelfvoorzieningsgraad van rond de 100 procent komt en dat is natuurlijk gunstig voor de prijs in Europa. Als dit het enige was wat van belang was, dan zou je kunnen stellen dat de varkensprijs zeker op het niveau van 2023 zou moeten liggen. Dat zal niet gebeuren, omdat de opbrengstprijs altijd de kostprijs volgt. Deze kostprijs ligt aanzienlijk lager dan een jaar geleden, dus zullen we ook rekening moeten houden met een lagere opbrengstprijs. Wat ook nog een rol speelt, zijn de prijzen van varkens in China. Deze liggen voor Chinese begrippen laag en de verwachting is dat in China het aantal varkens gesaneerd gaat worden.
Hetzelfde is in de Verenigde Staten het geval. Een opbrengstprijs van rond de 1 euro. Deze prijs heeft invloed op de wereldmarkt en dit heeft net als de Chinese prijs een indirecte invloed op onze opbrengstprijs. Al met al, vele factoren maken de prijs en dan hebben we het nog niet over van wat de consument gaat doen. Gaat deze de wens van verschillende media achterna? Wordt de consumptie van vlees minder of wil de consument lekker eten en gezond leven en wordt er voldoende vlees gegeten.
In 2023 was het verschil tussen de hoogste en de laagste prijs ongeveer 50 centen
Wat gaat de prijs van de varkens doen? De verwachting is dat in de eerst maanden van het jaar de prijs onder druk zal staan, maar tegen het voorjaar weer wat zal gaan stijgen. De stappen zullen echter niet groot zijn. In 2023 was het verschil tussen de hoogste en de laagste prijs ongeveer 50 centen. Dat zou zomaar in 2024 de helft kunnen zijn. In concrete cijfers: de verwachting is dat de Duitse ZMP-prijs gemiddeld 15 tot 20 centen lager ligt dan het gemiddelde van 2,26 euro in 2023. Een prijs zegt op zich nog niks. Wat de hoogste kosten voor een vleesvarkenshouder zijn, zijn de biggen.
Nu verwacht ik dat de biggenprijs minder snel daalt dan de vleesvarkensprijs, zodat het verdienmodel voor de vermeerderaar er beter uitziet dan dat van de vleesvarkenshouder in 2024. De vermeerderaar zal echter in 2024 voor zijn biggen aanzienlijk minder ontvangen dan in 2023, maar een gemiddelde prijs van 65 tot 70 euro zal er toch in kunnen zitten. Maar ondanks alle kanttekeningen is de verwachting dat 2024 een bovengemiddeld jaar voor vleesvarkenshouder en vermeerderaar zal kunnen worden.
