Varkens- en pluimveehouderij kunnen risico op pandemieën juist verminderen

Wereldwijd produceren veehouders nu vier keer meer vlees dan in de jaren zestig. Het grootste deel van het vlees, eieren en zuivel komt van intensieve boerderijen, maar dergelijke boerderijen worden als riskant beschouwd, vanwege de veedichtheid die de kans vergroten dat ziekten zich snel verspreiden.

Intensieve boerderijen hebben daarentegen minder land nodig dan extensieve (bijvoorbeeld 'vrije uitloop') veehouderijen om dezelfde hoeveelheid voedsel te produceren – zowel om hun voer te verbouwen als om hun dieren groot te brengen. In hun rapport uit 2022 stellen de Britse onderzoekers dat dit van cruciaal belang omdat de groeiende vraag naar dierlijke producten heeft geleid tot een dramatisch verlies van leefgebied, wat betekent dat men nu landbouw bedrijft op plaatsen waar vee en mensen vaak in contact komen met dieren in het wild. Dit contact met steeds meer gestoorde, gestreste en geïnfecteerde dieren in het wild maakt de overloop van zoönotische virussen naar mensen of vee waarschijnlijker.

Meer natuur omgezet

Als de wereld zou overschakelen van het huidige systeem naar een systeem dat gebaseerd is op extensieve landbouw, zou er meer natuur omgezet moeten worden met een oppervlakte ongeveer zo groot zijn als Brazilië en India, tussen 2009 en 2050. Dit zou het contact tussen mensen, vee en gestreste dieren in het wild vergroten - inclusief dieren in het wild die wel eens het volgende pandemische virus zouden kunnen herbergen (iets dat 'spillover' wordt genoemd).

Risico eerder kleiner

Welk type landbouw risicovoller is, hangt volgens de Britse onderzoekers af van de balans tussen de grotere kans op spillover in extensieve bedrijven en het grotere risico op start in overvolle intensieve bedrijven. De wetenschappers ontdekten echter dat er simpelweg niet bewijs beschikbaar is om te concluderen welke manier van landbouw het minst riskant is en dat er aanwijzingen zijn dat de verschuiving van intensieve naar extensieve veehouderij het risico op pandemieën juist zou kunnen vergroten. Intensieve boerderijen hebben mogelijk een groter risico op opstijgen, maar extensieve boerderijen hebben mogelijk een groter risico op overloop. Stellen dat het risico van een nieuwe pandemie door intensieve veehouderij groter wordt, is dus niet onderbouwd.

Meer onderzoek nodig

De onderzoekers vinden het zorgwekkend dat men simpelweg te weinig weet welk risico belangrijker is om toekomstige pandemieën te voorkomen, en dus is het momenteel onmogelijk om te bepalen welke soorten boerderijen in het algemeen het minste risico lopen. COVID19 heeft de enorme potentiële impact van zoönotische ziekten aangetoond, en deze studie benadrukt dat er dringend meer onderzoek nodig is om vast te stellen hoe we het risico op een nieuwe pandemie kunnen minimaliseren.