Afschaffing van de landbouwvrijstelling: mogelijke scenario’s
Landbouwvrijstelling ter discussie
Dat de landbouwvrijstelling al decennialang ter discussie staat, is voor u als agrarisch ondernemer geen nieuws. Het feit dat onderzoekers er nu uitdrukkelijk op aansturen om de landbouwvrijstelling af te schaffen, maakt de situatie wel zorgelijk. Zeker afgezet tegen het huidige politieke klimaat. De verwachting is dan wel dat er een kabinet komt dat ook oog zegt te hebben voor de landbouw, maar de belastingopbrengsten bij afschaffing en de plannen die de politici ventileren, schetsen een ander verhaal.
Landbouwvrijstelling van belang bij financiering
In de praktijk vormt landbouwgrond een gezonde basis voor de financiering van een bedrijfsovername. Bij de overname van het bedrijf moet er voor de opvolger een lonende exploitatie mogelijk zijn. Met de huidige opbrengstprijzen van landbouwproducten is het niet altijd eenvoudig om de onderneming gefinancierd te krijgen. De afschaffing van de landbouwvrijstelling zal dit nog moeilijker maken. Naar mijn oordeel wordt de rol van de landbouwvrijstelling bij de overname van gezinsbedrijven onderschat. De stelling dat door de overnamefaciliteiten de bedrijfsopvolger al voldoende tegemoet wordt gekomen, is onjuist. De huidige opvolgingsfaciliteiten zijn noodzakelijk om in de agrarische sector überhaupt nog tot een financierbare bedrijfsovername te komen. De afschaffing van de landbouwvrijstelling zal zijn weerslag hebben op de financierbaarheid èn op het aantal bedrijfsopvolgers.
Vormgeving afschaffing landbouwvrijstelling
De onderzoekers doen in hun onderzoeksrapport al enkele voorstellen hoe de afschaffing met een overgangsregeling zou kunnen worden ingevuld. Het gebruik van een overgangsregeling is volgens de onderzoekers beleidsmatig verstandig om eventuele claims op nadeelcompensatie voor te blijven. Ik zou het anders willen formuleren: een overgangsregeling is de minimale voorwaarde om als betrouwbare wetgever te worden gezien. Zonder overgangsregeling zou afschaffing terugwerkende kracht hebben die tot belastingheffing kan leiden. Zonder meer onaanvaardbaar voor de sector.
Varianten
Er worden twee varianten benoemd in het onderzoeksrapport:
- de landbouwer kan bij afschaffing de waarde van zijn grond eenmalig laten herwaarderen. De waarde van de grond zou dan op dat moment op de WEVAB-waarde kunnen worden gesteld;
- werken met normbedragen. Hier maakt het onderzoeksbureau de vergelijking met de waardering die in box 3 wordt gebruikt voor pachtgronden.
De eerste variant zou rechtvaardig kunnen zijn, maar de onderzoekers waarschuwen hierbij voor de hoge administratieve lasten en uitvoeringskosten. Deze waarschuwing is overigens terecht. De ervaring leert dat de invulling van de overgangsregeling bij de wetswijziging van de landbouwvrijstelling per 1 april 1986 voor bepaalde gebieden in Nederland zelfs nooit is afgerond.
Bij de tweede variant gaan de onderzoekers uit van normbedragen. Deze variant zal in veel gevallen nadelig voor de ondernemer uitpakken en kan leiden tot de nodige procedures, waardoor de uitvoeringskosten fors oplopen. Daarbij is deze methode van winstbepaling binnen het winstbegrip onder de huidige wetgeving niet toegestaan. Bij beide varianten wordt geen rekening gehouden met de gevolgen voor de belaste winsten op landbouwgronden, zoals bijvoorbeeld een pachtersvoordeel of afgeboekte herinvesteringsreserve.
Mogelijke 3e variant
Naar mijn mening is er nog een derde variant die mogelijk beter aansluit bij de praktijk en tot minder uitvoeringskosten leidt. Bij deze methode wordt de WEVAB-waarde op het moment van afschaffing vastgesteld op het moment dat de verkoop plaatsvindt. Dan kan de behaalde boekwinst worden gecompartimenteerd en kan per perceel bepaald worden welk bedrag onder de overgangsregeling van de landbouwvrijstelling mag worden gerangschikt. Omdat er achteraf voldoende data bekend zullen zijn over de verkoop van gronden in de naaste omgeving van het betreffende perceel, is de WEVAB van de cultuurgrond achteraf relatief eenvoudig vast te stellen.
Herwaarderen van landbouwgronden
Mogelijk vraagt u zich af of het herwaarderen van landbouwgronden bij een herstructurering van uw onderneming nog zinvol is. Hierbij geldt gewoonlijk: ‘baat het niet dan schaadt het niet’. Laat u echter tijdig adviseren als u dit de komende jaren nog wilt doen.
Meer weten?
Bij ABAB zijn we graag van betekenis. Door kennis te delen, advies te geven en voor inzicht te zorgen. Weten hoe wij u kunnen helpen? Neem vrijblijvend contact op met Bart van Kessel, relatiemanager bij ABAB, via telefoonnummer 0413-336524 of vul het contactformulier in.
